Ik heb altijd gemengde gevoelens gehad bij deze film. Jack Torrance, een schrijver, gaat met zijn vrouw en zoon op een hotel passen, in de hoop verder te kunnen werken aan zijn boek. Het hotel blijkt ook nogal wat spoken te huisvesten die  het gemunt hebben op Jack. De sfeer weet mij zeker te grijpen, op emotioneel vlak schiet The Shining tekort. Neem de scène waarin Jack uitvalt tegen Wendy bijvoorbeeld. Dat Jack geïrriteerd is, prima, maar de heftigheid van zijn reactie klopt voor mij niet. Hij komt zo over als iemand die om het minste of geringste al uit zijn vel springt.

Regisseur Stanley Kubrick baseerde zich op de roman van Stephen King en in dat boek gaat het er ietwat anders aan toe. Zo wordt het personage Jack uitgediept nog voor hij ook maar zijn stem verheft. We komen te weten dat hij best een vriendelijke man is, met veel liefde voor Wendy en Danny. Zijn alcoholprobleem zit hem in de weg, wat hem soms zelfs doet overwegen zelfmoord te plegen. King laat ons zien hoe Jack vervolgens in het hotel geleidelijk transformeert naar razende bijlzwaaier. Kubrick zet Jack echter vanaf het begin neer als een instabiel persoon. Het wordt erg lastig dan nog sympathie met hem te krijgen.

Hetzelfde geldt voor Wendy. In het boek wordt ze neergezet als de stabiele tegenpool, inde film is ze eerder een schreeuwlelijk die abruot van emotie wisselt. Eerst maakt ze zich ongerust om Jack omdat hij eigenaardig gedrag vertoont. Maar als Danny ineens verschijnt met blauwe plekken op zijn nek beschuldigt ze Jack direct van mishandeling. Hoezo denkt ze dat hij erachter zit? Later bekent Jack dat hij ooit, per ongeluk, Dannys arm heeft gebroken. Dit incident komt bruusk uit de lucht vallen, als een ingecalculeerd element dat moet aantonen hoe boosaardig Jack kan zijn. En Wendy komt zo geenszins over als stabiel personage.

Kubrick behandelt The Shining als een vraagstuk: wat gebeurt er als een gefrustreerde huisman de kans krijgt zijn woede af te reageren op zijn geliefden? In de roman gaat het om een man die te maken krijgt met zijn demonen, worstelt met alcoholisme. In de film lijkt hij zelf de demon te zijn die vrij spel krijgt.

Op technisch gebied is The Shining verbluffend (zelden werd de steadycam zo goed toegepast) en beginnende filmmakers kunnen wat betreft sfeer hier nog veel van leren. Als het gaat om de emoties, voelt The Shining akelig kil. De personages lijken meer bezoekers te zijn van een psychedelisch spookhuis, dan dat ze persoonlijkheden meekrijgen. Met alle goede wil van de wereld kan ik niet sympathiseren met een hakgrage psychopaat of een hysterische vrouw die als kip zonder kop rondrent.

WIST JE DAT

Stanley Kubrick liet aan de cast en crew de film Eraserhead zien, zodat hij duidelijk kon maken wat voor sfeer hij wilde voor The Shining.

Dit zou wel eens de enige film zijn waarvoor Kubrick werd genomineerd voor de Razzie voor “Worst Director”.

Stanley Kubrick/Jack Nicholson en Shelley Duvall