Dick Maas staat voor de Nederlandse film die overgoten is met een pittige spektakelsaus. Asociale families, een leeuw die de straten van Amsteram onveilig maakt, of een Quizmaster die gechanteerd wordt door een maniak. Het ziet er allemaal prachtig uit, toch heb ik Maas als regisseur nooit echt serieus genomen. Zijn motto “boodschappen haal je bij de Albert Heijn”, waarbij hij verwijst naar het pure vermaakgehalte van film, werkt daar niet echt aan mee. Geef mij dan maar Alex van Warmerdam. Aan de andere kant kan ik niet ontkennen dat Maas echt wel vermakelijke titels heeft gemaakt.
Met De Dick Maas Methode, die vorig jaar in de bioscopen kon worden bewonderd, zet Jeffrey De Vore de dwarse regisseur in het spotlicht. Hij begint bij de Filmacademie, waar Maas al een buitenbeentje was. De sfeer was toen vrij linksig, met overwegend studenten die “kunst” wilde maken. Kon hun het wat schelen of de zalen vol zouden zitten. Maas dacht daar anders over. Heel anders. Hij is een entertainer, iemand die graag vermaakt. Daar horen volle zalen bij.
Die benadering werkt, want met films als De Lift en Flodder heeft Maas goud in handen. Hij ontwikkelt zich tot toonaangevend actieregisseur die breed uitpakt met autoachtervolgingen en explosies. Zijn gedegen kennis van filmtechniek wordt in De Dick Maas Methode nadrukkelijk naar voren geschoven. Hij houdt zich bezig met storyboards, het coördineren van stunts, het uitdenken van speciale effecten, weet precies hoe iets in beeld moet verschijnen. Dat is waar het hem om gaat: het beeldeffect.
Aan de andere kant is Maas minder bezig met het acteerwerk. Hij stond bekend om zijn barse, non-communicatieve houding richting acteurs. Er kan nog net een zuinig knikje van af om een prestatie goed te keuren. Huub Stapel, die meerdere malen met Maas samenwerkte, kan dit beamen. Vooral tijdens de opnames van Flodder in Amerika!, die puur voor het geld gemaakt werd, liepen de spanningen door gebrek aan communicatie onnodig hoog op.
Maas’ invloed op de Nederlandse film is groter dan ik dacht.
Met ouderdom komt ook meer wijsheid. Bij latere films als Moordwijven en Quizmaster is Maas nog niet helemaal ontdooid, maar begint hij de acteurs wel te erkennen. De regisseur organiseert zelfs een repetitie, iets wat hij voorheen nooit deed. Het was wennen, zo geeft hij toe. Hij heeft er overigens ook niet zoveel tijd in gestoken, na twee dagen was het genoeg. Pierre Bokma moest hem tijdens de opnames van Quizmaster nog even aan zijn jasje trekken voor spel-aanwijzingen.
Maas’ invloed op de Nederlandse film is groter dan ik dacht. Zo zijn Tim Oliehoek en Johan Nijenhuis schatplichtig aan de snelle stijl van de actieregisseur. Iedereen in De Dick Maas Methode is het ermee eens dat de hermetische regisseur “onze” film een flinke schop onder kont gaf, bewees dat het vermaak van Hollywood gewoon hiernaartoe kon worden gebracht.
De lof in De Dick Maas Methode is hier en daar wel erg overdadig. Zo betwijfel ik of er nou echt sprake is van verborgen lagen in zijn films. En Maas klopt zichzelf soms ook wel hard op de borst. Toch kan ik niet ontkennen dat ik meer waardering voor hem heb gekregen. Hij weet hoe film werkt en hoe hij het publiek moet vermaken. Misschien, heel misschien, moet ik zijn films toch eens opnieuw bekijken.
Regie: Jeffrey De Vore