Zoveel sterren geven de lezers aan deze film.

Performance is nog maar net begonnen als de verknipte, stuiterende montage de kijker in het diepe gooit. Debuterend regisseur Nicolas Roeg gaat los met kleurenfilters, ongebruikelijke camerahoeken en laat de acteurs in de camera praten. En dan is Performance niet eens echt begonnen. Chas, een “performer”, pleegt een moord en haalt daarmee de woede van zijn baas op zijn hals. Hij vlucht het huis in van gepensioneerd rockster Turner, met de bedoeling het land te ontvluchten. Turner is geïntrigeerd door zijn mysterieuze gast. Chas wordt een wereld van psychedelica ingezogen en dreigt daarbij door te slaan. Dit is nou een titel waar ik echt van kan genieten, al geldt dit niet voor iedereen.

Tijdens de testvoorstelling liep de zaal bijna leeg en het duurde twee jaar voor de distibuteur Performance durfde uit te brengen. Maar dan heb je ook wat. Een film over genderidentiteit, überhaupt over identiteit, en de zogenaamde zorgeloze hippietijd. Dit meesterwerk neemt alles wat met film te maken heeft, husselt de elementen door elkaar, en maakt er iets eigens van.

De filmomstandigheden waren tumultueus. Zo moedigde mederegisseur Donald Cammell iedereen vooral aan drugs te gebruiken, om zo in de juiste geestestoestand te geraken. En bijvoorbeeld de scène waarin Pherber zich heroïne inspuit is echt. Performance heeft als resultaat een sterk geïmproviseerde sfeer. Alsof iedereen ter plekke zijn tekst bedenkt, de camera op een willekeurige positie is gezet, en de camerman maar is gaan draaien. Roeg levert als regisseur meteen een visueel imposant visitekaartje af.

Voor wie zin heeft in een titel vol psychedelische effecten, is Performance perfect.

Iemand anders die hier debuteert, als acteur dan, is Mick Jagger. Zoals je wel van een legendarische bandleider mag verwachten, is hij zeer charismatisch. En natuurlijk mag hij zingen en zijn onnavolgbare danspassen offshowen. Het is moeilijk te zeggen of hij acteert, of gewoon zichzelf neerzet, hij weet hoe dan ook de aandacht te trekken. En houdt zich goed staande tegenover James Fox (die Chas speelt).

Performance is stijl. Puur en al stijl. Er ís wel een script, maar om nou te zeggen dat Roeg zich met zijn regiedebuut zo toespitst op het verhaal… Hij wil de personagess – en het publiek – tot het uiterste dwingen. De waanzin invoelbaar maken, de kijker laten ervaren door welke triphel Chas gaat. Dát is wat Roeg wil. En dat lukt hem erg goed. Hoe chaotisch kan een film zijn? Voor wie zin heeft in een titel vol psychedelische effecten, is Performance perfect.

Nicolas Roeg & Donald Cammell/James Fox Fox en Mick Jagger