Beyond the Black Rainbow kan het best worden omschreven als een drone die langzaam doorklinkt. Door elke frame zo fel mogelijk in te kleuren en omdat Cosmatos de tijd neemt voor krijgt zijn debuut het effect van een trance. Barry Nyle werkt in een inrichting waar Elena zit opgesloten, een meisje dat beschikt over telekinetische gaves. Barry is verantwoordelijk voor het onderzoek naar dit mysterieuze meisje en is op telepathische wijze met haar verbonden. Michael Rogers, die de rol van Barry speelt, ziet eruit of hij elk moment kan exploderen. Eva Bourne, ofwel Elena, bevindt zich in een permanente roes en krijgt maar mondjesmaat binnen in wat voor omgeving ze zit. 

Cosmatos wil ons wel vertellen dat de inrichting is opgebouwd door Mercurio Arboria, dat het was bedoeld om een nieuw soort wereldorde te beginnen waarin het etherische wordt gekoppeld aan het wetenschappelijke, en dat Barry’s interesses in Elena niet puur wetenschappelijk zijn. We krijgen nauwelijks informatie over de personages en Cosmatos heeft de neiging shots op merkwaardige wijze te componeren. Een gezicht dat voor de helft buiten het kader valt, de nadruk op geluid boven beeld. Alsof Cosmatos op die manier wil benadrukken dat hij het aan de kijker overlaat de details in te vullen. 

Ik kan met gemak ingaan op de technische aspecten, wat de thema’s zijn die film behandeld, hoe de cast de rollen uitspeelt, dat is niet wat ik wil bespreken. Cosmatos maakte zijn eerste film nadat zijn ouders waren overleden en heeft aangegeven dat het creatieve proces deel uitmaakte van het rouwproces. Beyond the Black Rainbow voelt als een angstschreeuw. Of een hulpschreeuw. Het is of ik getuige ben van een intieme verwerkingservaring. Iets wat zich wanhopig probeert te verduidelijken maar alleen kan communiceren in cryptisch beeldentaal.

met een budget van 1,1 miljoen dollar heeft de film bij uitkomst 56.491 dollar terugverdiend

Het is vergelijkbaar met Eraserhead, die in een zelfde broeiende vervreemdende sfeer baadt. Het grote verschil is dat Beyond the Black Rainbow een duidelijk kader heeft qua genre. Dit is duidelijk gesitueerd in een alternatieve werkelijkheid en profileert zich als sciencefiction. Deze titel werkt zijn thema’s op een concrete manier uit en valt veel minder terug op abstracte nachtmerriebeelden. Wat niet wil zeggen dat dit debuut niet als een nachtmerrie voelt. Beyond the Black Rainbow is hermetisch en dwingt de kijker om niet te veel te denken en vooral te voelen. Als je je ervoor openzet ontvouwt het debuut van Cosmatos zich als een transcendentale kijkervaring. 

Panos Cosmatos/Michael Rogers en Eva Bourne