Swiss Army Man heeft alle potentie in zich voor een cultklassieker, maar zwalkt alle kanten op en is volstrekt onnavolgbaar. Dan is het weer een komedie, dan weer een drama, dan weer een gitzwart portret van een getroebleerde geest. Dat kan iets fascinerends opleveren, mij ging het op de zenuwen werken.
Neem een depressief personage (Paul Dano) die op een strand een lichaam vindt (een opmerkelijke rol van Daniel Radcliffe) en er vriendschap mee sluit. Het lichaam schijnt scheten te laten waardoor hij zich bijvoorbeeld door water kan verplaatsen. Het lijkt of regisseurduo Dan Kwan en Daniel Scheinert een gedachtespinsel in de trant van David Lynch wilde combineren met de grove humor van de gebroeders Farrelly. Het resultaat is Swiss Army Man. En ik vraag mij af waar ik in godsnaam naar heb zitten kijken.
Het is niet het verhaal op zich waar ik moeite mee heb. Ik ben de films van David Lynch en Alejandro Jodorowski gewend en die zijn doorgaans nog veel vreemder. Het verschil met deze filmers is dat Kwan en Scheinert moeite lijken te hebben het verhaal in het gareel te houden. Het begint als een merkwaardige komedie, dan lijkt het weer een psychologisch drama te worden, om terug te gaan naar een soort van komedie. Het lijk komt tot leven, gaat daarna dood, om toch weer tot leven te komen. Het is onmogelijk te voorspellen wat er gaat komen. Dit hoeft geen obstakel te zijn, in Swiss Army Man gaat het op de zenuwen werken.
Ik vroeg mij ook af of de makers gewoon wrang grappige scènes wilden schrijven, of dat ze daadwerkelijk iets wilde zeggen. Een lijk wiens erectie functioneert als kompas. Is dat grappig, of zit er een betekenis achter? Zegt het iets over Hanks seksuele frustraties, of is het simpele, platte humor? Kwan en Scheinert geven geen duidelijk antwoord. Ik vroeg mij eerlijk gezegd af of ze het überhaupt wisten.
Er zijn ook goede dingen aan te wijzen in Swiss Army Man. Je moet maar de durf hebben met iets als dit te komen als filmmaker. Dano en Radcliffe hebben een wonderlijke chemie samen. Radcliffe heeft naar het schijnt gezegd dat dit één van zijn beste rollen is, en ja, hij zet een sterke prestatie neer als dood lichaam. De mimiek (hij knippert nauwelijks met zijn ogen), de motoriek, alles klopt. Voor hun volgende project doen de makers er goed aan een duidelijke richting te kiezen.
5-4-2017/Dan Kwan en Daniel Scheinert/Paul Dano en Daniel Radcliffe
Een gedachte over “Swiss Army Man”