Het koppige wonderkind Orson Welles bleef na zijn wonderdebuut Citizen Kane films maken, al moest hij vaak een gevecht leveren met de studio’s. Eén van die titels is Touch of Evil. Ditmaal baseert Welles zich op de roman van Whit Masterson (ik ken deze schrijver ook niet) en speelt hij de rol van agent Hank Quinlan. Het duistere verhaal is gelocaliseerd in een grensgebied tussen Amerika en Mexico. Mike Vargas (Charlton Heston als Mexicaan…) zit bij de drugspolitie en moet getuige tegen de broer van Joe Grandi. Als Mike op een avond wat wil gaan eten met zijn vrouw, wordt de auto van een projectontwikkelaar tot ontploffing gebracht. Tot grote irritatie van het korps bemoeit Mike zich met het onderzoek. Hij ontdekt dat Hank dubieuze onderzoekmethodes toepast.
Er gebeurt nog veel meer in deze stijlvolle film-noir, maar het vereist nogal wat tekst om de plot helemaal uit te leggen. Bovendien is het veel leuker om zelf te zien hoe het verhaal zich ontvouwt. Liever concentreer ik mij op Welles zelf, die wederom bewijst dat hij zowel voor als achter de camera een fenomeen was.
Het begint al met het oogstrelende startshot. Welles heeft eerst een hand en bom met kookwekker in beeld. De wekker wordt afgesteld, de bom in een auto geplaatst. De camera glijdt mee met de auto en pikt ook eventjes Mike en zijn vrouw mee. Welles leidt ons langs verschillende sets die zijn bevolkt door figuranten. Dit alles met één ononderbroken shot, totdat de auto dus de lucht ingaat en de inzittenden gereduceerd worden tot hoopjes as. Kijk, dat is nou een prikkelend begin.
Ik krijg meer dan eens het gevoel dat ik in de onderbuik van de maatschappij zit.
De rol van Welles maakt het plaatje compleet. Hij maakt van Hank Quinlan een massieve kerel die steunend op een stok voortstommelt. Hij is dé agent, gezegend met onfeilbare intuïtie. Geen wonder dat er zoveel wantrouwen is jegens Mike. Waar bemoeit die man zich mee? Welles torent boven hem uit, als Goliath die een lange schaduw over David werpt. Hank kan best vriendelijk zijn. Tot iemand zich tegen hem keert.
Door met schaduwen en camerahoeken te experimenteren krijgt Touch of Evil een gejaagde, onheilspellende atmosfeer. Het gaat over corruptie en dubbele moralen en Welles slaagt erin die thema’s echt invoelbaar te maken. Ik krijg meer dan eens het gevoel dat ik in de onderbuik van de maatschappij zit. Een wereld waarin niemand te vertrouwen is en iedereen eerst aan zichzelf denkt. Touch of Evil laat tot op het eind de vraag open wat overwint: moraal of ego.
Orson Welles/Orson Welles en Charlton Heston