Vanaf het begin van Western trekt de Duitse gastarbeider Meinhard de aandacht. Geen idee waarom. Komt het door zijn doorleefde kop? Het idee dat er een hele geschiedenis achter zijn felle ogen schuilgaat? We krijgen wel wat over hem te weten, maar niet te veel. Regisseuse Valeska Grisebach zet haar hoodpersonage vooral in om de kloof tussen de gastarbeiders en de lokale Bulgaarse bevolking te laten zien. Neem een scène vroeg in de film. Een groepje Bulgaarse vrouwen gaat zwemmen, de gastarbeiders zien een mooie gelegenheid voor een flirt. De flirt gaat er echter ruw aan toe en de vrouw maakt direct duidelijk niet van de avances gediend te zijn. De man verlaat schouderophalend het water. Het was maar een grapje.
Als Meinhard later het dorp binnenwandelt komt een dorpeling verhaal bij hem halen. Die gast die zo barbaars met hun vrouwen omgaat is absoluut niet welkom. Meinhard, die kalmer is dan zijn collega’s, kan het juist erg goed met de dorpsbewoners vinden. Hij loopt ’s nachts rond door het dorp, rookt een sigaretje, schuift aan voor een kaartspelletje, maakt een praatje, en komt zowaar de vrouw tegen waar zijn collega zo boers tegen was.
Meinhard geeft gaandeweg wel wat prijs over zichzelf. Dat hij een complex leven leidt. Dat zijn broer is overleden. Dat hij in het leger heeft gediend. Het blijven minieme brokjes, stukjes van de oppervlakte. Pas wanneer hij in het nauw wordt gedreven of voelt dat er onrecht heerst, gaat er een knop in hem op. Dan blijkt hij goed met een geweer om te kunnen gaan. Hij mag dan niet van geweld houden, als het moet dan moet het.
grisebach ontdekte meinhard neumann op een paardenmarkt in de buurt van berlijn
Intussen neemt Grisebach ook de tijd het leven van de Bulgaren te verkennen, te onderzoeken wie die dorpelingen nou zijn. Het geeft Western een meanderend en geïmproviseerd karakter, alsof je naar een documentaire kijkt. Doordat de gastarbeiders en dorpelingen steeds weer tegenover elkaar komen te staan, blijft het broeien. Hoe kan je met elkaar communiceren als er zoveel barrières in de weg staan? Of cultuurverschillen zorgen voor misverstanden? De gastarbeiders willen hun werk doen, maar hebben te maken met praktische obstakels. De Bulgaren zijn zuinig met hulp. Zij willen ongestoord hun leven kunnen leiden en beschouwen de gastarbeiders als een hindernis.
Grisebach neemt haar publiek mee in een strijd die op voorhand is verloren. Het is een ontzettend knappe prestatie om met een onervaren cast een dergelijke titel te maken. Het enige nadeel is dat het eind wat uitgerekt voelt en onbevredigend is. Je kan je afvragen of bij een film als Western een afgerond slot past, voor mij is dit toch te open.
Valeska Grisebach/Meinhard Neumann en Reinhardt Wetrek