Er blijft een telefoon trillend om aandacht vragen en twee vrouwen naast mij geven steeds commentaar. De zaal is onrustig, toch werkt dit de filmervaring niet tegen. De Oostenrijkse regisseur Michael Haneke heeft werken op zijn naam staan die iets weghebben van een stijloefening: in Funny Games richten de daders zich rechtstreeks tot de camera en 71 Fragmente einer Chronologie des Zufalls heeft veel weg van een beeldencollage. Happy End is wat betreft vorm Hanekes meest conventionele film tot nu toe. De hoofdrol is voor de twaalfjarige Ève die bij haar depressieve moeder woont. Ze heeft een blog waarop ze onomwonden beschrijft hoezeer ze haar moeder haat en rommelt met haar medicatie. Haar moeder komt uiteindelijk met een overdosis in het ziekenhuis terecht.
Ève wordt overgeplaatst naar haar vader die in een enorm huis woont met andere familieleden. Zo maakt Ève kennis met haar tante Anne, haar grootvader Georges, en de nieuwe vriendin van haar vader, Anaïs. Het lijkt een heel gewoon gezin met veel geld, Haneke laat ons zien wat voor beerput er verborgen wordt gehouden. Anne probeert een bedrijfsongeluk onder het tapijt te schuiven en George zoekt naar mogelijkheden om bij zijn overleden vrouw te komen.
Happy End kan nog het best omschreven worden als een tragisch familieverhaal, waarin een flinke dosis zwarte humor is verwerkt. Ik hoor ongemakkelijk gelach tijdens de film (“nou, echt een happy end” zei één van de vrouwen tegen het eind) en dat kom je toch niet vaak tegen bij Haneke. De gebruikelijke thema’s (vluchtelingencrisis, geweld, euthanasie) komen voorbij, de humor maakt dat het verteerbaar wordt. Ik zou bijna zeggen dat Haneke milder is geworden, dat is slechts schijn. In zijn eerdere films liet hij hele walmen uit de beerput ontsnappen, nu wuift hij ons eerder vage geursporen toe. Het stinkt nog steeds, alleen is de stank veel subtieler. De spanning wordt over de scènes uitgesmeerd, tot Haneke in de laatste minuut alles laat samenkomen in een naargeestige climax.
Het enige nadeel is dat Happy End fragmentarisch en hobbelig kan zijn. Zo worden tijdsprongen gemaakt waar ik toch mijn vraagtekens bij zet omdat het emotionele implicaties zou moeten hebben. Alleen zie ik die niet terug bij de personages. Met name Ève krijgt het zwaar te verduren en ik vraag mij steeds vaker af of ze simpelweg is afgestompt, of dat ze een dieperliggend probleem heeft. Het is een kleine smet op een heerlijk gespannen familiedrama waarin je weet dat de bom elk moment kan barsten.
Happy End is geen vrolijke film en bevat nog altijd de misantropische toon die men kan verwachten van Haneke. In plaats van ons bruusk met zijn gruwelverhalen te confronteren kruipt hij meer onder de huid om met het laatste shot toe te slaan. Gitzwart en huiveringwekkend.
WIST JE DAT
-de acteur die George speelt, Jean-Louis Trintignant, is eigenlijk met pensioen, maar kwam voor Haneke graag terug op de set
-dit is een Franstalige film, Toby Jones is de enige acteur die Engels spreekt
Michael Haneke/Fantine Harduin en Jean-Louis Trintignant