Soms moet je niet te veel over een film lezen en er gewoon naar kijken. Remember, geregisseerd door Atom Egoyan en met een schitterende hoofdrol voor Christopher Plummer, is zo’n film. Helaas ben ik daar te laat achtergekomen. Als ik het schijfje in mijn laptop heb gestopt kijk ik op de achterkant van de hoes om te lezen waar de film over gaat. Plummer speelt de rol van Zev, een hoogbejaarde Joodse man die lijdt aan Alzheimer. Hij heeft Auschwitz overleefd en heeft gezworen de kampcommandant te doden die verantwoordelijk is voor de dood van zijn familie. Een beetje zware kost voor een bloedwarme zondagavond. Als ik verder lees op de hoes stuit ik op een zin die een groot deel van de kijkervaring beïnvloed. Noem het een “subtiele hint”, waardoor ik denk te weten hoe het gaat eindigen. Het doet niets af van de kwaliteit van de film, maar toch.
Zev wordt wakker, ziet in zijn kamer een jas hangen en begint direct om zijn vrouw Ruth te vragen. Mompelend loopt hij zijn kamer uit, tot een verpleegster hem vriendelijk duidelijk maakt dat Ruth twee weken geleden is overleden. Het begrip dringt traag bij Zev naar binnen. Hij wordt naar de eetzaal gebracht waar ook Max (Martin Landau) zit. Op samenzweerderige toon vraagt hij Zev of hij er klaar voor is. Het is namelijk tijd voor wraak. Tijd om de man op te sporen die Zevs familie in Auschwitz heeft uitgemoord. Hij krijgt een brief van Max waarin alle nodige stappen staan beschreven, van het ondernemen van de treinreis tot de aanschaf van een pistool. Zev worstelt met zijn fragiele geheugen dat hem elk moment in de steek kan laten, waardoor de spanning wordt verhoogd. Gaat het hem lukken?
Regisseur Atom Egoyan laat in deze scènes zien het filmmaken tot in de puntjes te beheersen. We weten direct wie het hoofdpersonage is, wat zijn obstakel vormt, wat zijn doel is en zijn achtergrond. Op die manier heeft Remember een duidelijk plot en is er alle tijd om eventueel uit te kunnen wijden. Dat is precies wat Egoyan doet, zonder één tel het doel uit het oog te verliezen. Door de zoektocht heen worden scènes geweven die thematisch aansluiten bij de Tweede Wereldoorlog. Vooral de menselijkheid van de oorlog komt naar voren. Neem de scène waar Zev in het huis van neonazi aankomt. Het is vergeven van de nazimemorabilia. Van Zevs wraakgevoelens blijft weinig over. Hij krijgt flashbacks naar het verleden en wordt doodsbang. De neonazi is zich van geen kwaad bewust, biedt Zev nog wat te drinken aan en vertelt vrolijk over hoe de geschiedenis van zijn vader. Net zo indringend is de scène als Zev in een verpleeghuis denkt de moordenaar te hebben gevonden. Hij richt zijn pistool en ontdekt dat de oude man homoseksueel is. In tranen smeekt Zev om vergiffenis.
Menselijkheid, hoe om te gaan met wraakgevoelens, dat zijn de thema’s die Remember domineren. Het gaat om hoe het personage met deze gevoelens van haat omgaat, wat dit met een mens kan doen. Al vreet de Alzheimer zijn geheugen weg, Zev moet en zal doorzetten. Al is hij nog zo breekbaar, Zev richt met bevende hand het pistool en is niet bang de trekker over te halen. Eindelijk rust na alle oorlogsgruwelen? Pas als hij die man een kogel door het hoofd heeft gejaagd. Het is een psychologische wraakfilm, waarin de vraag wordt gesteld wie nu echt goed is en wie slecht.
En dan die plottwist. Het geeft Remember nog een zwarte rand mee, en dat voor een film die al niet zo luchtig is. Toegegeven, het dreigt alle logica te tarten, maar de strakke regie van Egoyan en het briljante optreden van Plummer zijn te sterk om dat als dealbreaker te beschouwen.
Remember is zware kost, maar toch zo ontzettend de moeite waard. Lees er verder niks meer over en ga hem kijken.
18-6-2017/Atom Egoyan/Christopher Plummer en Martin Landau