Ik heb Primer nu zo’n vijf, zes keer gezien en nu pas begin ik de film een beetje te begrijpen. Met de nadruk op “een beetje”. Shane Carruth, verantwoordelijk voor script, regie, productie en ook een van de hoofdrolspelers, heeft een duizelingwekkend tijdreisverhaal in elkaar gezet. Het script zit vol met wetenschappelijke terminologieën en als je met je ogen knippert loop je het risico het verhaal kwijt te raken. Aaron, Abe, Robert en Philip zijn vrienden die per toeval een apparaat ontwikkelen waarmee tijd kan worden versneld. Aaron en Abe doen verder onderzoek en komen erachter dat het apparaat een soort tijdsloop creëert. 

Ik zal de technische details achterwege laten, het is voldoende om te weten dat Aaron en Abe besluiten de machine groter te maken en er zelf in te stappen. In tegenstelling tot een voorwerp zijn zij namelijk in staat om uit de tijdsloop te komen en zo een dag terug in de tijd te reizen. Op deze manier creëren ze zogenaamde “doubles”, die dan weer in de tijdmachine moeten stappen om zo weer de tijdsloop te sluiten. Dit gaat natuurlijk mis.

Carruth had niet een al te groot budget voor handen en met Primer maakte hij zijn eerste film. Het ziet er inderdaad ongepolijst uit. Niet alle acteurs zijn even goed en de camera geeft het gevoel van een veredelde homevideo. Carruth weet echter heel goed wat hij wilt vertellen en dat geeft Primer een zelfverzekerde toon. De dialogen klinken realistisch en de technische termen worden uitgesproken alsof ze de normaalste zaken van de wereld zijn. Op deze manier worden de fantastische elementen van het verhaal geaard en krijgt Primer een sterk realistische toon. Ook als Abe en Aaron geconfronteerd worden met hun doubles, wordt deze toon doorgevoerd.

Primer is een sterk cerebrale film, toch is er ook plek voor de personages. Aaron is een vader en gelukkig getrouwd, door de machine komt het verlangen naar boven zich eens af te zetten. Zo benadert Carruth de tijdreismachine als meer dan alleen een apparaat waarmee de natuurwetten gebroken worden. Het doet ook iets met de personen die het gebruiken. En dat gaat steeds verder. Abe en Aaron kunnen halverwege Primer nauwelijks nog een woord op papier zetten en ontwikkelen paranoïde ideeën. Ze blijken dubbele agenda’s te hebben die hun vriendschap op scherp zet. En hoe meer geheimen aan het licht komen, hoe complexer het wordt.

Carruth heeft bewezen dat je met een ultralaag budget erg veel leuke dingen kan doen. Hij heeft het merendeel van het werk zelf gedaan en uit het audiocommentaar blijkt dat dit zijn tol eiste, het resultaat mag er zeker zijn. Primer is een sciencefictionfilm die veel vraagtekens oproept en veel kijkbeurten vereist.

WIST JE DAT

Als je het gevoel hebt niks van Primer te hebben begrepen, hier wordt een overzicht gegeven van hoe het tijdreizen werkt. Succes.

Hoewel dit toch echt wel een tijdreisfilm is, wordt de bewuste machine nooit een tijdreismachine genoemd.

Shane Carruth/Shane Carruth en David Sullivan