Ik ben nog nooit bij De Uitkijk geweest. Mijn eerste keuze, Cinecenter bleek gesloten, dus week ik maar uit naar dit intieme filmtheater. Aus dem Nichts draaide hier niet (ik ga hem verdomme nog eens kijken), een andere Duitse titel, Der Hauptmann, wel. Bij binnenkomst werd ik begroet door twee vriendelijke vrouwen achter de bar met wie ik in gesprek raakte over films, feminisme, foute grappen en meningen. De zaal was niet vol. Ik leunde achterover en wachtte af tot het filmtijd werd.
Het verhaal speelt zich af in de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog. Een Duitse soldaat, Willi Herold, is om onbekende redenen op de vlucht en vindt op een verlaten weg een achtergelaten auto met daarin de jas van een Nazikapitein (“Hauptmann”). Een jas die status uitstraalt. Macht. Willi gebruikt zijn nieuw verworven gezag eerst voor goede zaken, maar kan de lokroep van geweld en dominantie niet weerstaan. Het gevolg is een verbijsterend bloedbad in een werkkamp, met daarna nog een brute moordpartij in een dorp.
De jas is zo verschrikkelijk belangrijk. Als Willi ernaar staart en de donkerrode titel in beeld verschijnt, lijkt dit eerder de aankondiging van een horrorfilm dan een oorlogsdrama te zijn. Die associatie komt ook door het uiterlijk van de film: regisseur Robert Schwentke speelt met het contrast waardoor Der Hauptmann een gothisch uiterlijk krijgt. Neem de nachtscène buiten de herberg. Het is helemaal donker, de witte sneeuw steekt scherp af tegen de nachtachtergrond. Willi en zijn jas worden in deze setting een imposante verschijning.
om de wtffactor te verhogen, willi herold heeft echt bestaan
Iedereen die Willi met zijn jas ziet valt in de greep van een merkwaardige betovering. Echt niemand trekt in twijfel dat Willi orders zou hebben van Hitler zelf, er is niemand die even doorvraagt over zijn machtsstatus. Iedereen zit zo diep in de sociale structuren dat ze niet tegen hem in durven te gaan. Integendeel. Als hij roept dat een groep deserteurs moet worden afgeschoten, wordt dit verzoek gretig ingewilligd. En als hij een dorp binnenkomt en willekeurige slachtoffers aanwijst, houdt niemand mem of zijn gevolg tegen.
Der Hauptmann is een krankzinnige psychologische horror over hoe een gewone jongen transformeert in een moordlustige gek. Op het eind vraag ik mij af of hij een narcistische persoonlijkheidsstoornis had of dat zijn machtshonger een psychose heeft veroorzaakt. Zonder twijfel een van de indrukwekkendste films van het jaar tot nu toe. Verbijsterend, bloederig en doodeng.
Oh, en negen mei wordt in De Uitkijk Seven Psychopaths vertoond, met voorafgaand een presentatie. Je favoriete filmrecensent is daar uiteraard bij.
Robert Schwenkte/Max Hubacher en Milan Peschel