Het is buiten ruim twintig graden, iedereen die naar de stad komt zoekt een terras op. Ik ben de enige die naar Kriterion gaat om Buñuel en el laberinto de las tortugas te kijken. In deze tekenfilm van nog geen anderhalf wordt verhaalt hoe meestersurrealist Luis Buñuel naar de ellendigste plek op aarde trok, Las Hurdes. Zijn doel is om een documentaire te draaien. Een merkwaardige zet voor Luis. Samen met medeherrieschopper Salvador Dali wilde hij juist de anarchist uithangen. Heilige huisjes omver trappen, net zolang schuren tot het verdomde pijn gaat doen. Híj gaat ineens de barmhartige antropoloog uithangen?
Hij komt toevallig op het onderwerp uit omdat iemand hem een boek over het gebied geeft. Wanneer zijn beste vriend Ramon verbaast vraagt waarom hij dit project wil doen, is diens antwoord eenvoudig: hij wilde de waarheid laten zien. De naakte, pijnlijke waarheid. Wat hij nog niet weet, is dat hij zijn eigen naakte, pijnlijke waarheid zal tegenkomen. Door de animatie af te wisselen met echte beelden uit de documentaire, komen fantasie en uitzichtloze werkelijkheid mooi bij elkaar.
Hij mag dan een stugge man zijn die vooral wil ontregelen, aangekomen in het geïsoleerde berggebied komen nogal wat demonen naar boven. In zijn dromen probeert hij zijn vader te overtuigen toch echt geen mislukkeling te zijn. Hij voelt nog altijd de schaduw van Salvador. Nadat zijn films werden vertoond, merken kijkers op dat Luis wel erg sterk door zijn vriend is beïnvloed. Is hij dan toch de pupil die zoekt naar goedkeuring van de grootmeester?
Ik vraag mij af of het surrealisme een ontsnapping is geweest voor Luis.
De bittere armoede van Las Hurdes maakt het er niet beter op, de scène met het doodzieke meisje is hartverscheurend. Tot afgrijzen van Ramon reageert Luis zich zich botweg af op dieren. Zijn smoes: de documentaire moet ook wat drama hebben. Ramon ziet eerder een dierenbeul en een egoïstische klootzak. Ik heb dat trouwens ook. Er zijn scènes waarbij ik eventjes moet wegkijken.
Ik vraag mij af of het surrealisme een ontsnapping is geweest voor Luis. Het shockeren lijkt voor hem een afweermechanisme te vormen, een overlevingstactiek om zijn emoties te verbergen. Toch krijgt hij steeds meer moeite het schild op te houden. Hoeveel hij echt heeft kunnen betekenen voor de dorpsbewoners van Las Hurdes is een groot vraagteken. Duidelijk is dat hij zichzelf tegenkwam. De documentaire zelf is trouwens op YouTube te vinden.