Wát een filmjaar. De bioscopen gingen godzijdank weer open, al zijn ze op het moment van schrijven helaas weer gesloten. Mijn hoop om meer actuele series te zien is ingelost, er verscheen veel moois op Netflix en ik heb mij over mijn weerzin tegen musicals heen gezet. Het was het filmjaar van onnodige vervolgen, epische sagas, serene documentaires, tegenvallende series en keiharde oorlogsfilms. Wat was er tenenkrommend slecht en wat heeft zijn plek in de top-10 geëist? Het is weer tijd voor het opvallendste en beste van het afgelopen filmjaar.
Het opvallendste.
Spiral: de horrorfranchise genoot van een welverdiend pensioen, Kevin Hart gaf de fans nog een bloederig hoofdstuk vol tortureporn. Een noodzakelijke toevoeging aan het universum van Saw? Welnee. Als je nog geen fan was, zal deze film je ook echt geen fan maken.
F9: The Fast Saga: als er een prijs voor de meest mallotige film van het jaar zou worden uitgereikt, dan ging die naar F9: The Fast Saga. In de vorige delen bleven de auto’s nog gewoon op de grond, met als bedoeling zo hard mogelijk te rijden. Film nummer negen laat zien dat een auto ook de zwaartekracht kan verslaan. Een tripje naar de ruimte? Geen probleem! Elke poging tot drama wordt vakkundig gesmoord dankzij onbeholpen montage en dito dialogen. Dat ik er toch nog van heb genoten zegt veel over het enthousiasme van de acteurs.
Old: ik heb erg lang nagedacht over Old en ik weet het nog steeds niet. Is deze film nou goed of slecht? Het acteerwerk en de dialogen zijn houterig, stijf en ongemakkelijk. Maar M. Night Shyamalan pakt wel uit met fantastische shots en een ijselijke horrorsfeer vol paranoia. Het idee is bovendien erg sterk en roept zelfs ethische vraagstukken op. Is Old een B-film die stiekem heel goed in elkaar steekt? Of weer een lamlendige comeback-poging van Shyamalan? Geen idee.
Squid Game: er verscheen dit jaar een Netflix-serie die de kijkcijfers in Korea verbrak. Squid Game beloofde een update van Battle Royale te zijn, met psychologische terreur en provocatief geweld. Wat ik zag was een richtingloze serie met een onuitgewerkte en slappe apotheose. Heb ik hier al die uren naar zitten kijken? Voor een ontknoping die totaal niet smaakt?
Eternals: Chloé Zhao, die eerder nog hoge ogen gooide met Nomadland, verslikt zich lelijk in een groots project over onsterfelijke superhelden. Vraag mij niet waar Eternals over ging of wie er in meespeelde, want ik ben dat al lang weer vergeten. Ik weet wel nog dat de plot – waar echt wel potentie inzit – meer plotgaten heeft dan de ozonlaag. En dat er oeverloos wordt geluld.
Benedetta: Paul Verhoevens nieuwste poging tot relschoppen gaat over twee nonnen die verliefd worden en seks hebben. Het is geen onaardige opzet, alleen jammer van de platte, banale en stupide uitwerking. Naast de ostentatieve liefdesscènes laat Verhoeven de twee nonnen ook samen poepen en tegenstrijdig handelen. Na de slotscène vroeg ik mij oprecht af wat de noodzaak van dit verhaal was. Benedetta is bij deze veroordeeld tot de brandstapel.
House of Gucci: House of Gucci mag gerust als schandvlek op Ridley Scotts cv worden beschouwd. Is het misschien een idee dat als een regisseur een film maakt over Italianen, hij dan ook Italiaanse acteurs cast? Adam Driver, Al Pacino, Jeremy Irons, Lady Gaga en Jared Leto worstelen zich met dubieuze accenten door het rammelende script. Ik zit nog bij een praatgroep, naar verwachting heb ik het trauma komend jaar verwerkt. Mamma mia…
Willy’s Wonderland: Nicolas Cage speelt een zwijgende conciërge die schattig aangeklede robotpoppen vernietigd. Dat is alles wat je moet weten.
De eerste vijfentwintig.
35. The Green Knight: “Anders dan A Ghost Story heeft The Green Knight mij overdonderd.“
34. Supernova: “Supernova wil vol het hart raken, een mooi verhaal vertellen waar het publiek in mee kan gaan.“
33. The Beatles: Get Back: “Na zeven uur is het bijna als afscheid nemen van een groep goede vrienden.“
32. Ammonite: “Ammonite is een intieme ervaring, een kleine film die de kijker uitnodigt om een verboden, doch verterend liefdesverhaal mee te maken.“
31. Oliver Sacks: His Own Life: “Oliver Sacks: His Own World is een prachtige documentaire over een innemende, charismatische man die nog niet klaar was met leven.“
30. Falling: “Misschien dat Henriksen bombastisch staat te doen, ik vind zijn erupties prachtig.“
29. Pieces of a Woman: “Pieces of a Woman is een mooi relatiedrama waarin LaBeouf en Kirby elkaar perfect aanvullen.“
28. Dear Comrades!: “Dear Comrades! vermijdt die valkuil omdat het iedereen, dus ook de doorgeschoten communisten, als mens neerzet.“
27. The Father: “The Father plaatst de kijker ín het hoofd van de dementerende.“
26. Meskina: “Wat nu.nl ook mag beweren, voor mij is Meskina tot nu toe de verrukkelijkste film van het jaar.“
25. Judas and the Black Messiah: “De epiloog bevestigt nog maar even dat deze strijd slechts verliezers kende.“
24. Druk: “Het is de feelgoodfilm zoals alleen Vinterberg hem zou kunnen maken.“
23. Mijn vader is een vliegtuig: “Na anderhalf uur klikt Mijn vader is een vliegtuig in elkaar en blijkt onder de kinderlijke titel een gitzwart drama te liggen.“
22. Quo vadis, Aida?: “Quo Vadis, Aida? is zo dramatisch dat het soms pijn doet om naar te kijken.“
21. Spencer: “Spencer mag dan niet per se waarheidsgetrouw zijn, het maakt erg invoelbaar wat Diana allemaal moest doorstaan.“
20. WandaVision: “Gevoelsmatig zou ik met voorkennis de emotionele diepgang beter hebben meegekregen.“
19. Empty Pockets, Bloody Noses: “Ik heb een zwak voor de dolers die ’s nachts tot leven komen en dan elkaars gezelschap opzoeken.“
18. De slag om de Schelde: “Als deze titel iets zegt over het niveau van de nieuwe Nederlandse oorlogsfilm, mogen er van mij nog veel meer van gemaakt worden.“
17. De Oost: “Dit kan wel eens een klassieker worden in het Nederlandse filmaanbod.“
16. Nomadland: “Met slechts een vrouw en een busje heeft Zhao een pure, doorleefde film gemaakt.“
15. Titane: “Titane wordt door de pers beschouwd als de krankzinnigste film van het jaar tot nu toe.“
14. The French Dispatch: “The French Dispatch is een prachtige verhalenverzameling die uitnodigt om het fictieve dorp opnieuw te bezoeken.“
13. De Veroordeling: “Ik merk dat De Veroordeling veel bij mij losmaakt.“
12. Un Monde: “Un Monde vertelt een verhaal over kinderen, het had het zo goed over pestende “grote mensen” kunnen gaan.“
11. Promising Young Woman: “Dit is een film die pijn doet, ongemak oproept, laat zien dat er nog heel wat te winnen valt op feministisch terrein.“
De 10 beste films van 2021, volgens FilmBekeken.
10. No Time To Die
“Geachte heer Craig,
Toen u besloot om te tekenen voor de rol van James Bond in Casino Royale, kreeg de filmserie over de geheim agent een hele harde schop onder de kont. Niet elke film die daarop volgde was even sterk, u bleef het personage spelen als man. Een persoon. Voor de eerste keer kon ik echt meeleven met de geheim agent, zeker als het wel erg penibel werd.
Alles culmineerde in No Time To Die. James Bond is bont, blauw en gebutst, maar kan nog een laatste missie aan. De ultieme laatste missie. De grote finale. U kreeg waardig tegenspel van Christoph Waltz en Rami Malek. Lea Seydoux stond moedig aan uw zijde. Laat de zuurpruimen maar gillen dat No Time To Die te veel flirtte met “woke”, het was een fantastische actiereis met waardige afloop.
En nu is het eindelijk klaar voor u. Ik wil u graag danken voor uw diensten, voor wat u hebt betekent in het universum van James Bond. De lat voor de volgende acteur ligt torenhoog.”
9. Cruella
En ja hoor, dacht ik, daar is er weer eentje. Een ontstaansverhaal over een iconische schurk. Met nul verwachtingen zat ik in de FilmHallen en werd zodoende weggeblazen door Cruella. Met een swingende soundtrack vol jazz en rock wordt deze Disneyfilm voortgestuwd. Emma Stone is op haar plek als Cruella, die op jonge leeftijd haar ouders verloor en niets liever wil dan kleren ontwerpen. De film is te vol en gaat net niet kopje onder, de heerlijk anarchistische sfeer houdt alles bij elkaar. En een als in een Disneyfilm I Wanna Be Your Dog van The Stooges wordt gecoverd, is dat sowieso een dik bonuspunt.
Een musical die ook nog een remake is van een filmklassieker. Dan is het ijs zo dun dat het bij de minste beweging barst. Regisseur Steven Spielberg waagde de sprong en regisseerde een film vol levenslust en diepe tragiek. West Side Story (2021) is een romantisch tienerdrama met Shakespeariaanse allures vol liedjes, muziek, dans en kleur. Het is met zo tweeënhalf uur net aan de lange kant, toch klopt iedere scène. De camera staat dicht bij de personages, om op het einde de tragedie stilletjes te verlaten.
Is het leven een reeks aaneengesloten toevalsmomenten? Of zit er logica in de chaos? Dat onderzoekt Anders Thomas Jensen in The Riders of Justice. Een meisje wil zo graag een fiets in haar lievelingskleur en daarmee start de ellende. Mathilde raakt haar moeder kwijt, haar vader Markus gaat op wraakpad en wordt daarbij geholpen door een groep ICT-ers. Alles naar de Riders of Justice. Tunnelvisie zorgt ervoor dat de ellende verder escaleert. Het is allemaal afschuwelijk, aan de andere kant komt iedereen er veel sterker uit. Dus was het toch niet voor niets? Om het verhaal kloppend te maken keert Jensen op het einde weer terug naar het begin.
6. Nr. 10
Een film van Alex van Warmerdam moet het niet per se hebben van een logisch verhaal. Dat geldt ook voor zijn tiende film, heel toepasselijk Nr. 10 geheten. Wat begint met een groepje acteurs van een kleine toneelgroep, gaat halverwege over naar de bizarste plotwending van het jaar. (Ik zeg niets…) Nog voor je jezelf kan afvragen hoe bespottelijk die draai is stoomt van Warmerdam vrolijk door. Hij lijkt nota bene bezig met het opzetten van een nieuwe film, maar dan is het alweer afgelopen. Waar ik naar heb gekeken? Geen idee. Maar wat was het goed.
5. Gunda
Film is een visueel medium. Het zijn bewegende beelden. Dus waarom zou je iets met dialogen doen als je ook gewoon puur op de beelden kan leunen? Dat is wat Gunda doet. Het is een prachtige documentaire over boerderijdieren, waarin de gelijknamige varken Gunda al knorrend haar zeugjes verzorgt. Er is ook een kip met een poot dat nieuwsgierig de omgeving onderzoekt en een kudde koeien dat dolgelukkig de weide indraaft. Omdat ik altijd menselijke emoties op dieren projecteer, zag ik een film over exploratiedrift, de drukkende verantwoordelijkheid van het ouderschap en het genot van vrijheid. Gunda is een oase van rust en stilte, ontdaan van menselijke aanwezigheid. Ik heb nog nooit zo zen de bioscoopzaal verlaten.
4. Pig
Volgens Jean-Luc Godard zijn voor een film alleen een meisje en een pistool nodig. Pig heeft daar een eigen variatie op bedacht: Nicolas Cage en een varken. Cage is de verwilderde truffelboer Rob, die sterk afhankelijk is van zijn truffelvarken. Op kwade dag wordt zijn geliefde dier bruut gestolen en moet hij voor het eerst in jaren het bos verlaten waarin hij zich terug heeft getrokken. Al moet hij de wereld op zijn kop zetten, hij zal zijn varken terugvinden. Cage houdt zich in, zo nu en dan schemert de voor hem kenmerkend sterke energie door. Debuterend regisseur Michael Sarnoski schetst een verontrustend beeld van de gastronomische wereld, inclusief een soort ondergrondse vechtclub. Het hoogtepunt is de scène waarin Cage met een kok aan tafel zit en de spanning heel langzaam toeneemt.
3. Annette
Jawel, nog een musical. Alleen is deze wel even wat anders. Wat wil je, met Leos Carax als regisseur. Hij kreeg het concept aangereikt door de popband Sparks, die ook zelf even te zien zijn. Annette werd beschouwd als de bizarste film van het jaar. Iedereen die door het vervreemdende verhaal heen prikt – een koppel bevalt van een houten pop – ziet dat Annette in de kern een prachtig romantisch drama is. Het gaat over jaloezie, afgunst, succes, kunst, exploitatie, de relatie met het publiek. Carax heeft echt wel idioter werk op zijn palmares staan, Annette voelt in alles als zijn publieksfilm. Adam Driver laat als narcistische komiek nog even zien wat een ondergewaardeerd acteur hij is.
2. Dune (2021)
Alejandro Jodorowski en David Lynch hadden zich jaren geleden stukgebeten op Frank Herberts zinsbegoochelende sciencefictionepos Dune. De Canadese Denis Villeneuve had zich al bewezen met Arrival en Blade Runner 2049. Zou het hem wel lukken om de plot, met zijn duizelingwekkende hoeveelheid aan verhaallijnen en personages, naar film over te brengen? Het korte antwoord daarop is: ja. Dune is een lange zit die de kijker meeneemt in een wereld met politieke oorlogsvoering, geestverruimende kruiden en zandwormen. Het is niet altijd even goed te volgen en in de dialogen zit de nodige expositie. Maar de broeierige sfeer, wat wordt versterkt door de dreigende muziek, maakt van Dune een prachtige en naargeestige zit. Deel twee volgt in 2023. Villeneuve moet zijn best doen om het door hem behaalde niveau te evenaren. Of overtreffen.
Er moest dit jaar wel een hele goeie film komen om Dune van zijn troon te stoten. Ik had deels gelijk, want Arcane: League of Legends is geen film. Het is een Netflix-serie. Aangemoedigd door de positieve commentaren van mijn vrienden besloot ik de animatieserie, geïnspireerd op het computerspel League of Legends, een kans te geven. Na drie afleveringen klikte het. Daarna steeg het niveau per aflevering en gleed de serie mijn top-10 binnen, om uiteindelijk de plek van Dune op te eisen. Arcane vertelt over twee werelden die op gespannen voet naast elkaar leven. Zusjes Vi en Jinx raken gebrouilleerd. Blauwe juwelen hebben magische krachten. De sinistere Silco wil de macht grijpen. Technologie en magie reiken elkaar de hand, maar tegen welke prijs? De animatie is oogstrelend, de vechtscènes zijn uitzinnig. De serie is ook nog eens maatschappelijk relevant met heimelijke homoseksualiteit en gelaagde vrouwelijke karakters die stevig in hun schoenen staan. Het eerste seizoen eindigt met een knallende cliffhanger, voor het tweede seizoen moet nog even geduld worden bewaard. Die komt pas in 2023.