Toen de Vlaamse schrijver Elvis Peeters in 2009 het boek Wij uitbracht, kreeg het per direct de stempel “schandaalroman”. Wat wil je, met als hoofdpersonages een groep nihilistische tieners die zich schuldig maakt aan seksueel misbruik en ander ongein. Het boek is toen langs mij heen gegaan, dat gold niet voor de pers, die er behoorlijk lovend over oordeelde. Negen jaar later volgde de onvermijdelijke verfilming, drie jaar later zie ik hem in het aanbod van Videoland. Wij wordt gepromoot met de personages die in hun blote kont door een weiland hopsen.
Ik had er een beetje mijn twijfels bij, uit nieuwsgierigheid besloot ik Wij evengoed wel een kans geven. De tieners zetten zich fel af tegen de burgerlijke maatschappij, willen hun eigen regels bepalen, doen volop aan seks en drank en trekken zich van niets en niemand wat aan. Hun idee van plezier is een van de meisjes blinddoeken en haar van achteren nemen. Zij mag dan raden wiens piemel het is. Dit wordt geschaard onder “kinderlijke” activiteiten.
Die activiteiten houden ook in dat een hondje over straat wordt gesleept en dan vastbonden wordt aan het treinspoor. Of een meisje stopt een muziekspeler in haar vagina stoppen, om aan iedereen te laten horen welke muziek speelt. Lachen joh. Het scabreuse gedrag gaat op den duur zwaar over de grens, met als gevolg zelfs een dodelijk slachtoffer. De tieners doen gedwee hun verhaal in de rechtszaal. Via de verschillende stemmen krijgt het verhaal vorm, net zolang tot alle stukjes in elkaar zijn geschoven.
Wij zal ongetwijfeld denken zijn vertelling zo slim op te bouwen, ik moet daar toch een rode kaart voor uitdelen. Iedereen vertelt namelijk, min of meer, hetzelfde. Verveling, irritante, authoritaire ouders die niet luisteren, veel drank, roken, seks, het leven is saai, kut en burgerlijk dus wij maken er maar iets van… Neem elk cliché uit de boeken van Brett Easton Ellis en gooi ze op een hoop. Dan heb je ongeveer een idee van waar Wij over gaat.
Ik wil best geloven dat de roman goed leesvoer is, de film vind ik heel erg matig.
De personages zelf werken ook niet mee aan de kijkbaarheid van dit drama. Stuk voor stuk zijn het walgelijke, verwende pubers die lopen te zeiken op de wereld, geen oplossing aandragen en als ongeleide projectielen hun eigen weg volgen. Goh, waar heb ik dat eerder gezien? Kids, iemand? Met als groot verschil dat die tieners wel een persoonlijkheid hadden.
Het is ver na de helft als Wij toch nog iets van diepte biedt. Een van de personages ondergaat een soort van spirituele openbaring, waarop zij resoluut wil stoppen met de smeerlapperij van de groep. De film wordt helemaal interessant als de jongen met de grootste bek – gadsamme, wat is die kerel knetter – aan het woord komt. Hij is de psychopaat, de gek met bloed aan zijn handen, de acteur die overal mee wegkomt. Hij stoot af, en niet zo’n beetje ook. Maar hij is in elk geval een saillant afstotelijke persoonlijkheid, verantwoordelijk voor het weerbarstige einde.
Had het verhaal verdorie vanuit zijn perspecief verteld, denk ik dan, in plaats van de kaleidoscopische structuur. Hoe duister Wij ook is, dan was het tenminste nog interessante duisternis. Niet het oppervlakkige pubergezanik waar regisseur Rene Eeller mee komt. Ik wil best geloven dat de roman goed leesvoer is, de film vind ik heel erg matig. En dan oordeel ik nog mild.
Regie: Rene Eller. Met: Aimé Claeys en Tijmen Govaerts