Het is aardedonker, ontstond in de clubs van Macclefield en heeft bands als Interpol en The Editors beïnvloed. Ik heb het over de depressieve postpunk van Joy Division, geleid door zanger Ian Curtis. Hij ontwikkelde zich tot het boegbeeld van een nieuwe muziekgenre, maar ging gebukt onder privéproblemen. Tot overmaat van ramp werd hij steeds vaker getroffen door epilepsie aanvallen. Op zijn drieëntwintigste besloot de jonge zanger dat het welletjes was. Anton Corbijn, die naam maakte als fotograaf en regisseur van videoclips, bracht de geschiedenis van Joy Division in beeld.
Zijn filmdebuut heet Control, waarin kersvers acteur Sam Riley de rol van Curtis op zich mocht nemen. Inmiddels hebben beide mannen een imposant oeuvre opgebouwd – al is de palmares van Corbijn met films als The American en A Most Wanted Man net wat indrukwekkender. Ter gelegenheid van de heropening van de bioscopen, werd Control opnieuw vertoond in Lab111.
Met scherpe zwartwit beelden en zo min mogelijk muziek op de geluidsband, neemt Corbijn ons mee naar het wat monotone leven van Ian. Het liefst zit hij op zijn kamer, om al rokend en schrijvend te luisteren naar zijn favoriete platen. Op zijn muur hangen posters van David Bowie en Lou Reed. Via een vriend maakt hij kennis met Debbie (Samantha Morton). De twee worden verliefd en besluiten als piepjonge twintigers in het huwelijk te treden.
Rond dat moment krijgt Ian de kans om mee te zingen met de band Warsaw. Dankzij zijn diepe baritonstem, gitzwarte teksten en hypnotiserende podiumpresentatie (zie hoe hij in trance met zijn armen beweegt) vergaart de band snel een culstatus.Iedereen wil de sombere doch dansbare muziek horen. En natuurlijk die bijzondere moves van de bandleider aanschouwen.
Maar de film is vooral zo goed dankzij Riley.
Het is voor Ian niet makkelijk om het publiek elke keer alles te geven. Die “spastische” bewegingen worden veroorzaakt door de muziek en blijken een voorbode van zijn sluimerende epilepsie. Een keer zakt hij tijdens een optreden zelfs in elkaar. De ellende is compleet met het imploderen van zijn huwelijk. Hij vindt nieuwe liefde in de armen van journaliste Annik Honore (Alexandra Maria Lara), het schuldgevoel van falende echtgenoot en vader laat hem niet los.
Control ziet er schitterend uit. De muziek, die live wordt gespeeld, is ijzersterk. Maar de film is vooral zo goed dankzij Riley. Hij ís Curtis. In 24 Hour Party People werd de zanger vertolkt door Sean Harris, die de zanger een scherpe rand meegaf. Riley’s versie is zachter, milder. Soms is hij wel een tikje zeikerig (zie hoe hij weigert op te treden), dat is hem vergeven. Als hij op het podium staat, wegzwevend naar zijn eigen wereld, is het Riley die de belichaming van postpunk voorstelt.
Als ik Control moet bekritiseren, dan is het dat Ian Curtis’ lijdensweg net wat meer aan de beurt komt dan de band zelf. Ik begrijp heel goed dat hij geen makkelijk leven had, en dat zijn gevecht met de demonen een belangrijk deel van Joy Division vormde. Toch had ik wat meer willen zien van hun vorming, hun weg naar de top. Misschien wat meer repetities. Of optredens. Een groep die zo’n impact heeft gehad op de muziekwereld verdient meer aandacht.
Regie: Anton Corbijn. Met: Sam Riley en Samantha Morton