My Octopus Teacher, een kleine documentaire over de band tussen filmmaker Craig Foster en een octopus, was door een collega aan mij getipt. De trailer maakte mij nieuwsgierig, dus besloot ik het erop te wagen. Documentairemaker Foster, woonachtig op de grens van de woelige zee, kampte met een flinke burn-out. Om weer met de wereld in contact te komen besloot hij de wilde zee in zijn “achtertuin” te bezwemmen, om de wereld onder de zeespiegel te verkennen. Hij verkent een soort onderwaterwoud vol exotische vissen, die zich ongetwijfeld afvragen wat hij daar doet.

Daar stuit hij op een octopus. Om één of andere reden voelt Foster zich tot het aandoenlijke zeewezen aangetrokken en besluit hij haar te observeren. Na een jaar van toenaderingspogingen weet Craig het vertrouwen van de octopus te winnen. Het liefst werpt hij zich op als beschermengel, hij weet dat hij dan de voedselketen van het onderwaterwoud verstoort. Als “zijn” octopus wordt aangevallen door een haai of zich door de gevaren van zwangerschap heen worstelt, is hij puur observant.

Tussen die scènes door hebben de twee fysiek contact, tasten zij elkaar af. Ik kan die beelden nog het best omschrijven als een man die zich over een kind ontfermd. Het ziet er erg vertederend uit, deze twee wezens die elkaar ontmoeten. Zie de scène waarin de octopus voor het eerst haar tentakel uitsteekt naar Foster. Alsof zij behoedzaam een hand wil geven. Foster doet op zijn beurt zo voorzichtig mogelijk. Ook als hij dringend lucht nodig heeft (hij duikt zonder zuurstoffles) trekt hij geduldig één voor één de zuignappen van zijn arm. Dat hij waarschijnlijk blauw aanloopt is niet zo belangrijk. Hij wil “zijn” octopus niet afschrikken.

Het ziet er erg vertederend uit, deze twee wezens die elkaar ontmoeten.

Met zijn Zuid-Afrikaanse accent verzorgt Foster ook de vertelling van My Octopus Teacher. Hij beschrijft hoe hij door een andere documentaire onder zware werkdruk kwam te staan en “zijn” octopus hem weer met beide benen op de grond zette. Hij werd er een beter mens van, leerde zich anders te gedragen naar zijn omgeving. Foster wordt overmand door emoties als hij terugdenkt aan die intieme momenten onder het wateroppervlak.

Ik geloof graag dat de octopus heeft gezorgd voor een spirituele “ontwakening”. Maar My Octopus Teacher laat weinig van Foster zien van vóór de ontmoeting met “zijn” octopus. Hij vertelt mondjesmaat over zijn privéleven, terwijl ik er zeker van ben dat er echt wel meer aan de hand is. De band die hij met het zeewezen ontwikkelde blijft een bijzonder verhaal, de titel impliceert dat hij ook wat geleerd heeft. Omdat het volledige beeld van Foster ontbreekt, kan ik lastig zeggen wat die lessen nou exact geweest zijn. Het had My Octopus Teacher net wat meer diepte kunnen geven.

Regie: Pippa Ehrlich & James Reed. Met: Craig Foster