Holy Motors is in de eerste plaats een podium voor wonderacteur Denis Lavant, die onder regie van Leos Carax zijn rijkwijdte als speler mag tonen. Lavant loopt rond in een realiteit waar de wereld het podium is, en reist in een limousine waar hij al zijn spullen heeft. Hij doet zich voor als bankier, bedelares, de markante Mr. Merde, een op sterven liggende man, een huurmoordenaar, een vader… Je kan het zo gek niet bedenken, of hij speelt het. Omdat een traditioneel plot ontbreekt en het onduidelijk is wanneer het acteren ophoudt en het echte leven begint, wordt Holy Motors volstrekt ongrijpbaar.

Welke rol Lavant ook op zich neemt, hij weet het personage zo precies aan te nemen, zo diep in het transformatieproces te duiken, dat hij consequent de aandacht vasthoudt. Lavants lichaam is verrassend soepel en met zijn opmerkelijke gezicht kan hij gemakkelijke doorleefde types spelen. De makeup en maskers in zijn limousine maken het af.

Als ik een duiding (of een poging daartoe) zou moeten geven, dan beschouw ik Holy Motors als een aaneenschakeling van korte filmpjes. Het ene moment praat hij als een bankier die zich voorbereid op een eventuele aanslag, een paar minuten later staat hij als een oud vrouwtje op straat te bedelen. Of maakt hij een begraafplaats onveilig als de monsterlijke Mr. Merde. Óf haalt hij acrobatische capriolen uit voor een computerspelletje. Je gaat je bijna afvragen wie hij zelf eigenlijk is.[epq-quote align=”align-left”]Het is een idiosyncratische wereld met eigen regels en logica.[/epq-quote]

Holy Motors kan ook als een pure film worden opgevat. Een titel waarbij het drama ondergeschikt is aan de hallucinaire beelden. In het begin heeft Carax bijvoorbeeld een sleutel als middelvinger, en opent hij een deur in zijn slaapkamer. Waarom we dit te zien krijgen en wat het te maken heeft met de scènes van Lavant: geen idee. Het schijnt te zijn geïnspireerd op een kortverhaal van E.T.A. Hoffmann. Wat nog niet verklaart wat het met Holy Motors zelf te maken heeft. Het is een idiosyncratische wereld met eigen regels en logica. Al vraag ik mij af of Carax zich aan de regels houdt.

Als Lavant eerst een huurmoordenaar moet spelen en dan het slachtoffer, wordt hij dan echt gestoken? Of is dat ook deel van het spel? Waarom reageert zijn chauffeuse dan zo geschokt als hij bloedend aan komt rennen? En wanneer hij het supermodel ontvoert, hoort dit dan ook bij de opvoering? Laat Carax dan bewust de grenzen vervagen? Of raakte hij stiekem het overzicht kwijt? Niet dat het enige afbreuk doet aan de ervaring van Holy Motors. Het verhoogt juist de meerkijkwaarde. Ik wil wedden dat Carax dat dan weer wel in gedachte had.

Leos Carax/Denis Lavant