Met een goede vriend bezocht ik The Tragedy of Macbeth in Kriterion. Het is een van de jongste titels van dit jaar (het is nog maar februari), desondanks mag het zich al de bijzonderste film van 2022 noemen. Het is namelijk de eerste keer dat Joel Coen alleen de honneurs als regisseur waarneemt. Ter verduidelijking, Joel Coen heeft zijn hele carrière samen met broer Ethan achter de camera gestaan. Ethan wilde zich eens wagen aan theaterwerk, Joel moest deze klus in zijn eentje klaren. Aangemoedigd door lief Frances McDormand stortte hij zich op William Shakespeares beruchte Schotse stuk.

Tot na het omineuze openingsshot waarin krassende kraaien door het scherm vliegen, bleven zacht giechelende bezoekers binnendruppelen. Stoel vinden, toch weer verplaatsen… Ik kan slecht tegen dit soort onrust, raak ontzettend afgeleid van wat er op het doek gebeurt. Als je laat bent, heb dan het fatsoen om je muil te houden. En gewoon een stoel uit te kiezen. Het werd helemaal bizar toen de late bezoekers abrupt opstonden en de zaal verlieten. Er was nu tenminste rust.

Landheer Macbeth (Denzel Washington) krijgt van drie heksen (griezelig elastisch gespeeld door Kathryn Hunter) de voorspelling dat hij koning van Schotland zal worden. De voorspelling is intrigerend maar ook dubieus. Hoezo zou Macbeth recht hebben op de kroon? Als eerst is er de zoon van de koning (Harry Melling) die recht heeft op de koningstitel. Bovendien moet de koning zelf (Brendan Gleeson) sterven voor überhaupt een ander de kroon op zijn kop mag zetten.

The Tragedy of Macbeth is met zijn kleurrijke dialogen vol metaforen wel een intense film die alle aandacht opeist.

Gedreven door machtshonger en gemotiveerd door zijn vrouw (McDormand) besluit Macbeth alsnog voor de machtsgreep te gaan en bewandelt een pad van bloed om de troon op te eisen. En behouden. Het stuk van Shakespeare is eerder succesvol verfilmd door Roman Polanski. In zijn handen werd het een rauw realistisch drama met een broeierige Jon Finch als Macbeth. Coen maakt er in de eerste plaats een nachtmerrieachtige ervaring waar niet uit te ontsnappen valt.

Dat begint al met het onheilspellende eerste shot waarin die kraaien rondvliegen. En dan is er dus Hunter, een actrice die zich in alle mogelijke bochten kan wringen en de rol van de drie heksen tegelijk speelt. Als ik zo’n figuur op het verlaten slagveld tegenkwam, tussen de lichamen van soldaten, zou ik meteen rechtsomkeert maken. Ook prachtig is het beeld waarin Macbeth haar voor het eerst ontmoet. Via het wateroppervlak laat Coen de twee andere heksen verschijnen. Alsof er eentje op het land staat en haar heksenzusters onder water leven.

En de muziek. Godallemachtig, de nerveuze muziek die de dreigzwangere shots nog meer lading geeft. Of er nou violen krassen of er op een gitaar wordt getokkeld, elk geluid draagt bij aan de ervaring. Net als het decor dat uit de grond is gestampt en bestaat uit lange gangen, schaduwen en bos. Coen heeft The Tragedy Macbeth opgenomen op een zogenaamde “soundstage”, waardoor dus ook alle buitenbeelden eigenlijk binnen zijn gefilmd. Het is een pikzwarte wereld vol donker bloed.

Coens solo-avontuur is bij deze geslaagd.

Washington en McDormand vormen een ijzersterk diabolisch duo. Washington speelt Macbeth eerst nog als twijfelaar, die door de wel erg gemotiveerde McDormand wordt gedwongen om het mes te pakken. Als hij de fatale steek heeft toegebracht is erg geen weg meer terug. Terwijl hij gek wordt van onderdrukte wroeging, krijgt ook McDormand last van haar geweten.

The Tragedy of Macbeth is met zijn kleurrijke dialogen vol metaforen wel een intense film die alle aandacht opeist. Sowieso ben ik niet altijd even gecharmeerd van Shakespeare’s verheven dialogen. Ik liet de teksten daarom maar voor wat ze waren en genoot van de beelden. Coens solo-avontuur is bij deze geslaagd. Al hoop ik vurig dat hij volgende keer als vanouds samenwerkt met zijn broer.

Regie: Joel Coen. Met: Denzel Washington en Frances McDormand