Oliver Stones Platoon doet mij sterk denken aan Apocalypse Now van Francis Ford Coppola. Het is niet eens zo’n vergezochte vergelijking. Beide films gaan over de gruwelijken van de Vietam-oorlog. In Apocalypse Now wordt de hoofdrol gespeeld door Martin Sheen, in Platoon is zijn zoon Charlie Sheen het middelpunt. Hij vertolkt de rol van Chris, een idealistische soldaat die graag zijn bijdrage aan de oorlog wil leveren. In de openingsbeelden laat Stone zien dat dat idealisme weinig nut heeft in de Vietnamese jungle. Chris zweet zich te pletter, schrikt zich bijna een hartaanval als hij een lijk ziet en wordt afgeblaft door zijn meerdere.

Dan is er ook een machtsstrijd gaande tussen sergeanten Barnes (Tom Berenger) en Elias (Willem Dafoe). Barnes staat met zijn zwaar gehavende gezicht voor het militaire geweld, is de krachtige leider die gretig wordt gevolgd door opgefokte soldaten. Elias is rustiger en grijpt naar de drugs om even aan de oorlog te ontsnappen. Hun botsende persoonlijkheden vormen de voornaamste spanningsbron binnen Chris’ groep.

De één is loyaal aan de gewelddadige Barnes, de ander voelt meer voor de ingehouden Elias. Tel daar nog het slaaptekort, de aanhoudende dreiging van de vijand en de onvoorspelbare jungle bij op, en je weet dat dit een keer moet exploderen. Als de groep bij een patrouille drie mannen verliest heeft iedereen er genoeg van. Gedreven door wraak laten de mannen zich door Barnes leiden naar een dorp, waar zij hun woede afkoelen op de dorpelingen.

Oliver Stones Platoon doet mij sterk denken aan Apocalypse Now van Francis Ford Coppola.

Deze scènes laten in al hun gruwelijkheid perfect zien hoe afgestompt de soldaten zijn. Niets is zeker over de vijandige status van de dorpelingen, toch worden hun huizen in brand gestoken. Chris verliest zijn zelfbeheersing en schiet bijna een éénbenige Vietnamees dood. Later weet hij een groepsverkrachting te voorkomen en scheldt hij zijn medesoldaten de huid vol. Chris symboliseert zo hoe dun de grenzen tussen goed, kwaad en zelfreflectie zijn geworden. Iedereen verliest beetje bij beetje zijn menselijkheid, tot er niets anders overblijft dan bloeddorst.

Apocalypse Now gaat over de waanzin van de hopeloze strijd, verbeeldt de oorlog als een koortsdroom. Ik zie Platoon als de opmars naar die koortsdroom. Chris is op het eind zijn onschuld kwijt, maar treurt tegelijk om de vrienden die hij noodgedwongen achterlaat. Hij is klaar met de oorlog, het is maar de vraag of de oorlog klaar is met hem. Apocalypse Now beschouw ik als het onofficiele vervolg, de verdere uitwerking van Chris’ trauma.