Ex Machina zat mij al maanden aan te staren vanaf de DVD-rek, dus besloot ik vandaag hem eindelijk te gaan kijken. Het is het debuut van Alex Garland, die als scenarist de fantastische zombiefilm 28 Days Later schreef. Ik kwam de film regelmatig tegen in lijstjes van onderschatte sciencefictionfilms en was benieuwd of hij echt zo goed is. Het is een film die langzaam zijn geheimen prijsgeeft en gaanderweg steeds spannender wordt.
We beginnen met programmeur Caleb (Domhnall Gleeson) die is uitgekozen voor een test bij zijn baas Nathan (Oscar Isaac). Die heeft een robot gebouwd met kunstmatige intelligentie en haar tot Ava gedoopt (Alicia Vikander). De vraag is: hoe goed is haar intelligentie? Kan zij daadwerkelijk de volgende stap vormen in de menselijke evolutie?
Zo’n gegeven leent zich prima voor filosofische vraagstukken, die in de dialogen voorbijkomen. Of Ava zich bewust is van haar persoonlijkheid, bijvoorbeeld, en die van Caleb. Het zorgt voor interessante gesprekken tussen Nathan en Caleb en brengt wat diepgang in het verhaal. Tegelijk zet dit de film ook stil, waardoor het zeker in het begin wat langzaam en statisch voelt.
De personages op zich zijn solide. Isaac heeft met Nathan het leukste personage te pakken, omdat lastig te voorspellen is wat zijn volgende zet wordt. Daarnaast kan je vraagtekens zetten bij zijn motivaties en hoe zuiver hij is. Caleb steekt daar toch een beetje flauwtjes bij af. Je leert hem wel kennen, maar echt blijven hangen doet hij niet. Vikander zet een overtuigende robot neer die meer en meer bij Caleb onder de huid weet te kruipen.
De grootste misser van Ex Machina is het script. Garland heeft zijn best gedaan een goed doordacht, gelaagd verhaal te vertellen. Maar naast de filosofische discussies die Nathan en Caleb voeren, lijken ze ook vragen over de film te willen beantwoorden. Alsof Garland het overzicht een beetje kwijtraakte en op deze manier zichzelf en de kijker op weg wilde helpen. Bovendien voelt het of hij te veel heeft gewild. Het verhaal over de steeds complexere verhouding tussen Ava en Caleb is al goed genoeg, later komen er nog turns en twists aan die veel beter uitgewerkt hadden kunnen worden. Toegegeven, ze geven de film wel vaart en spanning, tegelijk voelden ze als kunstmatige ingrepen.
Ex Machina is een intrigerend, sfeervol debuut die vragen oproept en aan het denken zet. Maar het is ook weer niet de verborgen parel die de toplijsten mij hebben doen geloven.
9-4-2017/Alex Garland/Domhnall Gleeson en Oscar Isaac