Faust

Het is een klassieke volkslegende in de Duitse cultuur en een dankbaar verhaal voor schrijvers, filmers en andere artiesten: de figuur Faust. Met het expressionistische Faust: Eine Deutsche Volkssage maakte regisseur F.W. Murnau een van de bekendste films omtrent deze legende. De duivel Mefisto is uit op wereldoverheersing en gaat een weddenschap aan met een engel. Als Mefisto erin slaagt een mens te corrumperen, is de aarde van hem. 

Hij richt zich op professor Faust. Om hem te manipuleren en hem zijn ziel te laten corrumperen laat de duivel een plaag los op het dorp waar zijn slachtoffer woont. Faust gaat op zoek naar een medicijn, kan niets vinden, en richt zich in al zijn wanhoop tot Mefisto. Die geeft hem de macht de plaag te onderdrukken. Als de dorpelingen ontdekken dat Faust met Mefisto samenwerkt, wordt hij verbannen. Het wordt nog erger als hij verliefd wordt op de veel jongere Gretchen en Mefisto hem de eeuwige jeugd geeft. Faust is dolgelukkig. Mefisto is nog maar net begonnen met zijn duivelse spel.

Dit is een film uit 1926 en dat betekent tekstkaarten, zwartwit beelden, decors die uit dromen komen, theatraal acteerwerk en begeleidende orkestmuziek. Murnau weet van Faust: Eine Deutsche Volkssage een donker sprookje te maken met indrukwekkende effecten. Voor deze tijd is het sterk verouderd, toch zijn de visuele trucs erg indrukwekkend voor de jaren twintig. Acteurs Gösta Ekman (Faust) en Emil Jannings (Mefisto) spelen hun rollen alsof hun levens er van afhangen. Zeker Jannings heeft zichtbaar plezier in zijn rol en geeft zijn duivelspersonage flink wat sardonische humor.

de scene waarin mefisto boven het dorp uittorent vormde de inspiratie voor het segment “night on bald mountain” uit fantasia

Het interessantste aan deze film is dat het net even een andere draai geeft aan het verhaal. In plaats van de verveelde student maakt Murnau van Faust een man die zijn gaven wil gebruiken om het goede te doen. Hij is ook uit op eigengewin, maar dit is niet zijn primaire motivatie. Het geeft hem meer reliëf, meer diepte dan de student die uit nieuwsgierigheid de duivel aanroept. Het maakt het verhaal ook interessanter en tijdlozer. Ieder mens zou wel macht willen hebben of weer jong willen zijn. De vraag is hoe ver je zou willen gaan.

Faust: Eine Deutsche Volkssage heeft na al die tijd wel wat gebreken. De film gaat in het midden wat kabbelen en het eind is met zijn symboliek wel erg hysterisch. Toch is dit een sterke parabel over wat macht kan uitrichten. Murnau had met deze titel een technische hoogstand te pakken en overtrof zichzelf wat betreft productie met het epische Metropolis.

F.W. Murnau/Gösta Ekman en Emil Jannings

 

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.