In een vorig leven leerde ik dat bij scriptschrijven het beeld het belangrijkste is. Op zich logisch. Film is een visueel medium. Beelden vertellen dan het verhaal. Geen reden om met dialogen exposure te geven. Of je personages überhaupt veel dialogen te geven. Ik vind het dan erg verfrissend om films te zien waarin dergelijke “regels” worden tegengegaan. Zoals met Clerks, het geweldige regiedebuut van Kevin Smith. Dante, een winkelmedewerker die zijn klanten liever ziet gaan dan komen, moet op zijn vrije dag komen opdagen om de winkel te runnen. Zijn beste vriend, de babbelzieke Randal, werkt in een videotheek.

De hele dag door krijgen de twee te maken met eigenaardige klanten, voor Dante komen daar ook zijn huidige vriendin Veronica en ex Caitlin bij. En dat, dames en heren, is de hele plot van Clerks. Verwacht geen dubbele bodems, verrassingen, (snelle) actie, visuele hoogstandjes of een eind waarin de hoofdpersoon voldaan naar huis gaat. Het gewoon een titel over een winkel en een videotheek. En de mannen die de zaken moeten beheren.

Hoe krijgt Smith het dan voor elkaar om zijn debuut (van nog geen anderhalf uur) boeiend te houden? Simpel: hoe apathisch Dante en Randal ook zijn, als personages zijn het heerlijk smeuïge types. Dante is de zeikerd, Randal de charmante eikel die zich niets van de klanten aantrekt. De dialogen gaan inhoudelijk nergens over (Star Wars, pornofilms of relaties), de gesprekken zijn als een snel tennisspel. De woorden zijn de ballen die de twee naar elkaar toe meppen. Soms mist een bal zijn doel, wat weer gortdroge miscommunicatie oplevert.

Clerks bewijst dat ook een script met overdaad aan dialogen een meesterwerk kan opleveren.

Tussendoor maken andere opvallende types hun entree. Zo is er ook het illustere duo Jay en Silent Bob (de laatste gespeeld door Smith zelf), die blowend, vloekend en drinkend rondhangen bij de winkel en de videotheek. Ze voegen niets toe aan de plot (wie wel), wel voorzien ze de film van nog meer komedie. Clerks doet nog het meest denken aan een reeks sketches met wonderlijke humor, ingenieus aaneengeregen door Smith.

Dit is niet het soort film met een onderliggende boodschap, een moraal of wat dan ook. Smith wil ons via Clerks puur kennis laten maken met twee gedenkwaardige figuren die zowel botsen als elkaar aantrekken. Er wordt volop geluld, het is het soort gelul waarvan je zou willen dat het nog lang doorgaat. Dat geld in ieder geval voor mij. Clerks bewijst dat ook een script met overdaad aan dialogen een meesterwerk kan opleveren.