De algemene consensus is dat Dawn of the Dead uit 1978, het vervolg op Night of the Living Dead, één van de beste horrorfilms ooit is. Als ik de film in de geschiedenis van het genre plaats, begrijp ik ook wel waarom. De zombie vond zijn weg naar de populaire cultuur en George A. Romero gaf een sneer naar onze consumptiemaatschappij. Het is niet voor niets dat hij zijn zombies door de gangen van een groot winkelcentrum liet schuifelen. Het personage Stephen (David Emge) merkt nog op dat er nog iets in deze zombies moet zitten waardoor ze de plek herkennen.
Toch ben ik niet helemaal overtuigd van Romero’s iconische horrorfilm. Zo enthousiast als de critici waren – en zijn – zo sloom en traag vind ik Dawn of the Dead. Het chaotische begin, waarin een hoofd aan stukken wordt geschoten, is fantastisch. Maar zodra de personages zich in het winkelcentrum hebben verschanst verliest de horror aan spanning. Toen in 2004 de remake van Zack Snyder uitkwam stond iedereen in de rij om hem af te slachten, ik vind die versie beter dan het origineel. Voor ik met haatberichten word overspoeld, laat mij aan de hand van twee punten mijn onpopulaire mening toelichten.
Op de eerste plaats, de zombies. Verwacht niet de rennende en schreeuwende menseneters uit de versie van Snyder, maar blauwkoppige, voor zich uit brommende en traag naar voren schuifelende tot leven gekomen doden die lijken te slaapwandelen. Met alle respect voor Romero’s “ghouls”, zoals hij ze zelf noemde, maar is dit nou echt zo eng? Ja, als er een flinke groep arriveert kan dat een bedreiging vormen. Dan nog. Gewoon die maaiende armen ontwijken of die krengen een flinke duw geven, toch? Zie maar eens dat ze snel opstaan. Het is eerder als vechten tegen een horde dronkenlappen dan tegen serieus gevaar. Bij Snyder zijn het echt monsters, maniakken die zich door niets tegen laten houden (behalve als ze in het hoofd worden geraakt) en zich grommend en grauwen op een lekker maaltje storten. Dit zijn geen “ghouls”. Eerder honden met rabiës die schuimbekkend hun prooien opjagen. Kijk, dat is iets waar ik nachtmerries van kan krijgen.
Mijn tweede pijnpunt wordt perfect geïllustreerd aan de hand van een scène waarin Francine (Gaylen Ross) en Stephen een romantisch momentje delen. Peter (Ken Foree) speelt voor ober en schenkt ze een lekker wijntje in. Fijn dat deze tortelduiven hun rust hebben, tijd voor elkaar hebben, ik vind de toon alleen wel erg gezapig. Waar zijn de zombies? Dit is toch een horrorfilm? Of schakelt Romero nu stiekem over naar een romantisch drama? Daarbij is er nauwelijks spanning tussen de personages. Iedereen die vastzit in het winkelcentrum helpt elkaar met overleven. Het kabbelt wat voort, zonder dat er echt druk op de situatie staat. Romero wilde het geestdodende van de zombie-apocalypse benadrukken, aantonen dat eenmaal in het winkelcentrum de personages waren overgeleverd aan de alledaagse niksigheid, maar hij had die saaiheid nou ook niet zo sterk over hoeven te brengen.
Het enige moment van echte spanning is wanneer de motorgroep het winkelcentrum binnendringt en een ravage aanricht. Hoe anders is dat bij Snyder. De groep bestaat uit karakters met stevige persoonlijkheden die niet allemaal van autoriteit houden. Er zitten macho’s met geweren tussen, er is een zwangere vrouw, een beveiliger die het winkelcentrum het liefst voor zichzelf houdt. Er is paranoia, achterdocht, wantrouwen. De sfeer is geprikkeld, vol agitatie. De bedreiging komt niet alleen van buiten, van de zombies, maar evengoed vanbinnen, de personages. Zullen de heethoofden zich in kunnen houden? Halen ze toch de trekker over? Snyder houdt zo druk op de spreekwoordelijke ketel, zorgt voor vaart en dynamiek. Als ultiem gruwelelement heeft hij er nog een baby-zombie aan toegevoegd. Dat kan ik niet zeggen van het origineel.
Ik weet dat lang niet iedereen zich zal kunnen vinden in deze argumenten, dit zijn de redenen waarom ik persoonlijk zou kiezen voor Snyders versie. Voor mij is die veel scherper, rauwer en spannender dan wat Romero in 1978 had geregisseerd.
Wel moet ik zeggen dat de postcreditscène bij Snyder (toen was die onzin al bezig) niet had gehoeven. Het geeft wel een lekker pessimistische smaak aan de film, tegelijk had het net zo goed na de aftiteling kunnen eindigen. Dat heeft Romero dan weer beter aangepakt.
Dit stuk verscheen eerder op Fantasize.
Regie: George A. Romero/Zack Snyder. Met: David Emge en Gaylen Ross/Sarah Polley en Steve Weber