Kanye West begon ooit als gevierd producer die geweldige beats voor andere rappers leverde. Later zou hij als hiphop-artiest hit na hit scoren. Zijn muzikale hoogtepunt, als ik de liefhebbers mag geloven, kwam met My Beautiful Dark Twisted Fantasy. Tegenwoordig zakt hij met elk album dieper weg in de middelmatigheid en gemakzucht, aldus de pers. Eerder al verdeelde hij zijn fans met onvoorspelbaar gedrag. Zo protesteerde hij in 2006 toen de prijs voor beste videoclip aan hem voorbijging. Als hij niet zou winnen, zo lalde een duidelijk beschonken West, verloor de show alle geloofwaardigheid.
Drie jaar later, in 2009, toen Taylor Swift een prijs voor de beste videoclip ontving, onderbrak hij haar dankwoord om te verklaren dat Beyonce had moeten winnen. Laat ik ook niet zijn vrijage met Donald Trump vergeten, de naamswijziging naar Ye en zijn scheiding van vrouwlief Kim Kardahsian. West is iemand die altijd aandacht weet te genereren, altijd zijn plek op het podium eist en zichzelf als het hoogste goed beschouwt.
Ik ben dus erg geïntrigeerd door dit vreemde machtsvertoon. Was West altijd al zo, of is dit bizarre gedrag er langzaam ingeslopen? Ik hoopte op antwoorden met de driedelige documentaireserie Jeen-yuhs: A Kanye Trilogy, gefilmd door Coodie Simmons. Voor wie hem niet kent, hij heeft West jarenlang gevolgd met zijn camera en uit het materiaal deze documentaire gestileerd. Eerst stelt hij zichzelf voor, daarna komt de rapper in beeld.
Volgens mij kan West zich prima in dit drieluik vinden, ik verlang naar een vierde deel, waarin zijn demonen verder onderzocht worden.
Voor West zijn doorbraak als rapper beleeft is hij een hoog aangeschreven producer. Maar hij verlangt naar meer. Hij kán ook veel meer, getuige zijn rap-impromptu’s. Moeiteloos laat hij ritme en woordkunst met elkaar samenvloeien en maakt hij diepe indruk op collega’s. Toch duurt het lang voor hij serieus wordt genomen als rapper. West weigert op te geven, Simmons blijft hem achtervolgen, de camera dicht op de huid van zijn hoofdrolspeler.
De eerste twee delen, getiteld Vision en Purpose, documenteren die worsteling tot in detail. Simmons filmt Wests moeder en persoonlijke gesprekken en confrontaties met andere rappers. West is dan weer het aanstormende talent met het korte lontje, heilig overtuigt van zijn eigen kunnen, dan weer de liefhebbende en zachtaardige zoon die zijn moeder op een voetstuk plaatst. Vanaf deel drie, Awakening, wordt Wests hiphopster eindelijk opgemerkt en breekt hij definitief door met The College Dropout. Vanaf dat moment ontstaat afstand tussen de regisseur en de rapper en gaat ieder hun eigen weg.
Opvallend genoeg verschuift de aandacht naar Simmons zelf. Was dit niet de periode waarin West het hoofdpersonage werd van zijn eigen tragedie? Had Simmons daar niet meer focus op moeten leggen als documentairemaker? De controversiële scènes zijn in vogelvlucht gemonteerd, het is een haastig overzicht zonder toelichting. Juist hier had ik gehoopt op meer verdieping. Maar Simmons spoelt liever door, om ons op het einde eraan te herinneren hoe West ooit is begonnen.
Jeen-Yuhs: A Kanye Trilogy staat naar mijn smaak te veel stil bij West als de revolutionaire rapper.
Hij had de ontspoorde rapper kunnen ondervragen over zijn opmerkelijke en wanstaltige gedrag. Desnoods had hij zijn eigen mening gegeven. Of familie en vrienden om opinies gevraagd. Kardashian blijft buiten beeld, terwijl zij zo dicht bij de megalomane rapper stond. We hebben het over een donkere muzikant die zich hardop afvroeg of slavernij niet gewoon een keuzekwestie was, en onbeschaamd rondliep met petjes waarop “Make America Great Again” stond. Een paar kritische kanttekeningen waren op hun plek geweest.
Jeen-yuhs: A Kanye Trilogy staat naar mijn smaak te veel stil bij West als de revolutionaire rapper. Ik denk niet dat hij dat zo erg vindt. Volgens mij kan West zich prima in dit drieluik vinden, ik verlang naar een vierde deel waarin zijn demonen verder onderzocht worden. Dat zou dit filmische portret compleet hebben gemaakt.
Regie: Coodie Simmons.