In een slaperig dorpje worden regelmatig diensten georganiseerd door Yana (Ia Sukhitashvili) en David (Rati Oneli). Beginning, het regiedebuut van Dea Kulumbegashvili, opent met zo’n dienst. Via een lang en ononderbroken shot zien wij eerst Yana binnenkomen, daarna volgen David en de dorpelingen. Ruim zeven minuten lang filmt Kulumbegashvili de opkomst. Ook als er een aanslag wordt gepleegd en het gebouw in brand vliegt, blijft de camera draaien. Dan volgt eindelijk een buitenshot van Yana en is te zien hoe het kerkje afbrandt.
Het dramatische beeld is wel naar de wazige achtergrond geschoven. Yana is doodsbang dat het demonstratiegeweld zal toenemen en wil het liefst weg. David wil daar niets van weten. Er moet gewoon een nieuw kerkje worden gebouwd. De twee kunnen niet nader tot elkaar komen, met als gevolg een breuk die steeds groter wordt. De spanning van die breuk vormt de basis van Beginning.
Stilistisch doet Beginning mij sterk denken aan het oeuvre van de Hongaar Béla Tarr. Hij heeft ook naam gemaakt met tergend lange ononderbroken shots, waarin weinig meer wordt gedaan dan bijvoorbeeld het volgen van een wandelaar. Kulumbegashvili doet ook zoiets: op een gegeven moment laat zij Yana in het gras liggen en filmt dat dan. Net zolang tot ik mij afvraag of de film misschien is blijven hangen. Nee. Want op de achtergrond zijn nog natuurgeluiden te horen. En haar zoontje vraagt (heel legitiem) of alles in orde is.
Het valt mij ook op hoe de shots gecomponeerd zijn. Gesprekspartners blijven buiten het kader, personages praten minutenlang tegen de camera of worden juist op een flinke afstand gehouden. Alsof Kulumbegashvili niet wil dat het publiek al te dichtbij komt, om dan ineens juist heel dichtbij te komen.
Op mij komt Beginning buitengewoon hermetisch over.
Het is een filmstijl waar ik weinig mee kan. Spijtig, want er zitten zeker scènes met veel spanningskracht tussen. Yana wordt thuis aangerand en later bruut verkracht in het bos. Zij voert ongemakkelijke gesprekken met David en probeert haar zoontje te beschermen tegen de dreiging van de aanslagplegers. Omdat de film zo zakelijk en afstandelijk is, heb ik geen moment echt binding met de personages. Of de situaties.
Ik vraag mij af wat Kulumbegashvilis achterliggende gedachte bij de film is geweest. Beginning gaat over geloof, tolerantie, opgroeien in een religieuze gemeenschap. Ik zie alleen niet hoe dat rijmt met de stilistische uitwerking. In andere besprekingen las ik dat door de lange shots het voyeurisme van de kijker wordt benadrukt. Als je zo filmt wordt het kijken inderdaad een ongemakkelijke, ja zelfs pijnlijke ervaring. Geen onaardige gedachte, maar is film niet per definitie een visuele ervaring? Waarom zou het publiek dan afgestraft moeten worden omdat het kijkt naar de beelden?
Op mij komt Beginning buitengewoon hermetisch over. Alsof het meer technische opschepperij is dan een drama dat het hart raakt. Er zal ongetwijfeld schoonheid in verstopt zitten, barsten van de lagen en thema’s. Ik vind het ook helemaal geen probleem als een film mij uitdaagt. Maar ruim twee uur lang staren naar statische scènes met voor mij soms onbegrijpelijke inhoud? Daar kan ik echt niets mee.
Regie: Dea Kulumbegashvili. Met: Ia Sukhitashvili en Rati Oneli