Ik associeer oorlogsfilms met heroïek en geweldsbombast. Regisseur Gavin Hood bewijst met Eye in the Sky dat het ook anders kan. Kolonel Catherine Powell (Helen Mirren) heeft na jaren speuren eindelijk een beruchte terrorist in het vizier, en staat nu aan het hoofd van de operatie om het doelwit uit te schakelen. Zij geeft orders aan Steve Watts (Aaron Paul), die vanuit een vliegtuigje de terrorist in de gaten houdt. Met een druk op de knop kan hij een raket afvuren. Ook luitenant generaal Frank Benson (Alan Rickman) kijkt samen met een handvol politici toe. Alles staat klaar voor de aanval als een onschuldig meisje het plan dwarsboomt.
Dit meisje is zich van geen kwaad bewust en gaat doodkalm brood verkopen. Precies in het gebied waar de terrorist zich ophoudt. Als Steve de raket afvuurt zullen zowel de terrorist als het meisje omkomen. Zo niet, dan spaart hij het meisje, maar zal de terrorist ontkomen. Het leger zal ofwel een onschuldige dode op zijn geweten hebben, ofwel zal bewust meer mensen laten sterven bij een zelfmoordactie. Hoe moet dit duivelse dilemma worden opgelost?
De heroïek en actie zijn ver te zoeken in Eye in the Sky. Deze film laat zien dat oorlog veel meer is dan dat. Het gaat ook om het uitrollen van strategieën, inspelen op veranderende situaties, belissingen over leven en dood, over de hiërarchie in het leger. Bevelen van bovenaf horen uit te worden gevoerd. Dat Steve zich verzet tegen Catherine is, op zijn zachtst gezegd, not done. Politieke bonje hoort er ook bij. Wie durft de knoop door te hakken, het verlossende woord te geven over de missie?[epq-quote align=”align-left”]Verwacht bij Eye in the Sky geen emotioneel bevredigende catharsis.[/epq-quote]
Terwijl Catherine en Frank duidelijk zijn in hun standpunt (gewoon afvuren) en de politici verhit discussierën, zit Steve op zijn nagels te bijten. Hij heeft immers de fatale knop onder zijn duim. Hij volgt weliswaar orders op, hij schiet de raket af en zal hoe dan ook moeten leven met de gevolgen. Verwacht bij Eye in the Sky geen emotioneel bevredigende catharsis. Dit is oorlog, dit is wat er gebeurt. Of kan gebeuren. Het is een ingewikkeld schaakspel waarbij stukken moeten worden opgeofferd.
In tegenstelling tot schaken zijn de stukken hier trouwens niet zwart-wit. Dit wordt verduidelijkt als Frank op het eind wordt aangesproken over de missie. Ineens blijkt de onbuigzame sergeant wel degelijk een geweten te hebben. Maar weet hij ook wat er allemaal op het spel staat. Net als Catherine.
Gavin Hood/Helen Mirren en Aaron Paul