Jim Abrahams en David en Jerry Zucker stonden ooit voor kwaliteitskomedie. Ja, hun soort humor was onbehouwen, politiek incorrect en niet altijd even raak, toch kon je erop rekenen dat de drie mannen met iets creatiefs kwamen. Tegenwoordig staan hun namen eerder garant voor zure besprekingen en pijnlijke bioscoopflops. Iemand die zich de hilariteit van Mafia! of Scary Movie V herinnert…? Een film van vóór die beschamende periode is Airplane!, een gortdroge en heerlijk onzinnige parodie op de rampenfilm.

De ontstaansgeschiedenis ervan is opmerkelijk. Om materiaal te verzamelen voor komische acts namen Abrahams en de Zuckers ’s nachts tv-reclames op. Daar kan je kennelijk grappige dingen mee doen, met tv-reclames. Toen namen ze per abuis Zero Hour! op, een oprecht drama dat zichzelf veel te serieus neemt.

En het trio dacht, hier kunnen wij wat mee. Ze namen de structuur over en propten de scènes vol met grappen. Hoe onnozeler, hoe beter. Van flauwe dialogen die letterlijk worden genomen tot slimme visuele vondsten, alles kon, alles mocht.

Het verhaal, voor zover dat overigens nog iets uitmaakt: op een vliegtuig gaat een virus rond, veroorzaakt door een vismaaltijd. Nu de piloten uit zijn geschakeld dringt zich de prangende vraag op wie het vliegtuig laat landen. Wie anders dan de held van Airplane!, de oorlogsheld die zwaar getraumatiseerd naar huis keerde en zijn relatie op de klippen zag lopen. Ik heb het natuurlijk over Ted Striker. Nog altijd worstelend met een “drankprobleem” zal hij zijn demonen moeten overwinnen. Of hij wil of niet.

En enig idee wie hier ook opduikt en zich zo voorgoed vastklonk aan het parodiegenre? Leslie Nielsen. Ja, dit was de film waarmee het echt voor hem begon. Hoe achterlijk zijn teksten ook worden (“The life of everyone on board depends upon just one thing: finding someone back there who can not only fly this plane, but who didn’t have fish for dinner”) hij geeft de woorden dramatisch gewicht. Dat uitgestreken gelaat als hij Ted succes wenst met het besturen van het vliegtuig is genoeg voor een brede grijns.

Precies daar ook zit de kern van de humor. Airplane! laat ernst en onzin met elkaar botsen. Om die reden kozen de drie regisseurs voor acteurs uit de meer dramatische hoek. Soms moest er een beetje aan ze getrokken worden (Lloyd Bridges begreep het concept niet helemaal) evengoed ging iedereen erin mee. Met succes. Want juist deze spelers zijn verantwoordelijk voor de grappigste momenten.

Ik kan nog veel meer grappen opnoemen – van de totaal ongepaste innuendo’s tot de botte behandeling van een ziek meisje – je moet Airplane! gezien hebben om de losgeslagen humor te waarderen. Hier waren de drie regisseurs echt nog bezig iets grappigs te maken voor ze zich inlieten met pijnlijk onleuke miskleunen.