Un prophète, het gevangenisdrama van Jacques Audiard, was in 2009 dé film die je gezien moest hebben. Alhoewel niet iedereen de geweldsuitbarstingen kon waarderen (het scheermesje…) kwam het oordeel unaniem uit op “Meesterwerk”. Toen ik hem eindelijk zag vond ik hem inderdaad spannend. Het acteerwerk was solide. Stevig. Tahar Rahim is een uitstekende hoofdrolspeler. Het ruige bestaan in de Franse gevangenis werd goed verbeeld. En ja, de geweldsuitbarstingen waren bruut. Maar om nou te zeggen dat dit een dikke tien verdiende?

Het is inmiddels veertien jaar later. Een goeie kennis van mij is helemaal idolaat van Un prophète en drong erop aan dat ik hem een herkansing zou geven. Niet dat ik er zo verschrikkelijk veel zin in had (met alle respect, ik heb betere dingen te doen) het geeft mij weer wat om over te schrijven.

Dus bij deze.

De jonge Malik is voor een niet nader genoemd vergrijp veroordeeld tot een lange gevangenisstraf en komt in het vizier van maffiabaas César Luciani. Malik wordt gedwongen om klusjes voor hem op te knappen en klimt intussen steeds hoger op de hiërarchische ladder.

Hij ontpopt zich tot een natuurtalent, een sluwe kat die zich soepel in alle mogelijke bochten wringt om uit handen van de vijand te blijven. Hij loopt heus wel schrammen op. Maar dat kan hem weinig schelen. Als hij in het kille en cynische einde de gevangenis verlaat heeft hij een zelfvoldane grijns op zijn smoel. Alsof hij zojuist gedemonstreerd heeft hoe verrot en corrupt het Franse gevangenissysteem is.

Dit was ook de bedoeling van Audiard. Met Un prophète wilde hij laten zien hoe in dit systeem een relatief onschuldige crimineel kan veranderen in een geharde gangster. Iemand die zonder scrupules concurrenten neerknalt en zich tegen een gevaarlijke maffiabaas keert.

Met dat achterliggende idee is niets mis. Mijn probleem met Un prophète zit hem in de wel erg banale uitwerking. Het is een droog verslag van straattuig dat zich opwerkt tot gangstertuig. Ondanks de benauwende en ranzige gevangenistoestanden mist Un prophète dramatische weerstand. Zoals iemand tegen Malik zegt: “Je bent een Arabier die toevallig door César is uitgekozen om voor loopjongen te spelen? En nu ben je gewoon bezig met netwerken?”

Dat verwoord precies mijn kritiek. Het is allemaal zo toevallig. Vanzelfsprekend. Gewoon. Op een paar hobbeltjes na ervaart Malik nauwelijks tegenwerking in zijn queeste om een grote jongen te worden. Geen wonder dat hij zo tevreden door de gevangenispoort naar buiten loopt. Hoezo straf? Deze plek heeft hem juist goed gedaan.

Het helpt evenmin dat Maliks karakter weinig kleur krijgt en op een afstand blijft. Er is weinig emotionele binding met het in nevelen gehulde uitschot. Hoe word ik dan geacht om mee te gaan in zijn reis? Ik hoef heus geen doorgesnoven schietgek als hoofdpersonage en er is zeker niets mis met de verbeelding van grauw realisme. Maar de mundaine vertelling van Un prophète is het andere uiterste.

Je kan mij volgen via Facebook, X, Instagram en Letterboxd.