Het komt allemaal door The Greatest Show on Earth. Toen Steven Spielberg die film zag wist hij dat hij regisseur wilde worden. Decennia later is deze openbaring de openingsscène van The Fabelmans, waarin Spielberg zijn eigen jeugd gebruikt als fundament voor een prachtig en tragisch verhaal. Als de piepjonge Sammy Fabelman met zijn ouders in de bioscoop zit maken de beelden, geprojecteerd op dat gigantische scherm, zo’n diepe indruk op hem, dat hij de ervaring niet meer van zich af kan schudden. Vanaf dat moment besluit hij om zelf films te maken.
Sammy’s vader, Burt, werkzaam in de computerwereld, weet niet zo goed wat hij van deze hobby moet denken. Sammy’s moeder, Mitzi, moedigt de liefhebberij van haar zoon juist aan. Met heel veel geduld en toewijding ontwikkelt Sammy zich tot uitstekende amateurfilmer die ervan droomt om ooit een grootse productie te draaien. Als je de carrière van Spielberg kent, weet je hoe het met die ambitie is afgelopen.
Dat gepriegel met de camera, montage, decors en goedkope maar desondanks overtuigende effecten, is wat The Fabelmans zo charmant maakt. Net als Spielberg begeesterd raakte door de magie van film, zo raakt Sammy geobsedeerd door de mogelijkheden die dit medium te bieden heeft. Reken maar dat Spielberg die obsessie liefdevol in beeld brengt, als een herinnering die hij herbeleeft.
Maar The Fabelmans gaat over meer dan de geboorte van Sammy’s showmanschap. Spielbergs stokpaardjes (gebroken families, nalatige vaders) keren ook terug. Het broze huwelijk tussen Burt en Mitzi verkruimeld als er een akelig geheim wordt geopenbaard. Pijnlijk voor de kinderen, die hun vader de schuld geven van de ellende. Spielberg beschouwde de scheiding als traumatisch en dat geloof ik zo.
Op school krijgt Sammy bovendien te maken met antisemitisme. Daarbij sluimert op de achtergrond, heel zachtjes, nog de nasleep van de Tweede Wereldoorlog. Geen wonder dat hij zich krampachtig vasthoudt aan de camera. Het is zijn instrument en wapen, een manier om te ontsnappen aan de bittere werkelijkheid.
Spielberg zal zijn levensverhaal heus iets mooier hebben gemaakt, de feiten hier en daar aan hebben gedikt. Toch zag ik hem zo voor mij als jonge film-enthousiasteling die zeer nauwkeurig, frame voor frame, de stukjes film bestudeerd, erin knipt en plakt, het resultaat van muziek voorziet, om met bonzend hart de reactie van het publiek af te wachten.
The Fabelmans is zo’n film die gloeit van liefde en passie. Spielberg heeft nu geen dinosaurussen, buitenaardse wezens of mens-etende haaien nodig om indruk te maken. Zijn eigen verhaal, dat begon met The Greatest Show on Earth, is imposant genoeg.
Regie: Steven Spielberg. Met: Gabriel LaBelle en Michelle Williams
