Mel Gibson stond niet te trappelen om de hoofdrol in Braveheart te spelen. Liever beperkte hij zich tot het produceren van de film. Of het regisseren. De studio was echter van mening dat Braveheart een ster nodig had om publiek te trekken en dus stond Gibson zowel voor als achter de camera. Als William Wallace speelt hij een pacifistische Schot met een simpele wens: trouwen met Murron en kinderen krijgen. In scènes vol sfeervolle belichting beloven de twee elkaar eeuwige trouw en kan een romantische zoen in het bos niet ontbreken.

Tijdens die zoen staat het kersverse getrouwde stel poedelnaakt tussen de bomen en komen Sophie Marceaus borsten prominent in beeld. Gibson zal daar zijn redenen voor hebben gehad. Ik vind dit lieflijke samenzijn wel erg klef, een bijeenraapsel van zoetsappige Hollywood-clichés.

Gibsons is ook erg knullig in dit deel van de film. Een holbewoner met afschuwelijk Schots “accent” tegenover de fijnzinnige Marceau. Ik begrijp de bedoeling ervan ook niet. Ik dacht Braveheart bekend stond om de brute veldslagen. Dit is eerder puberaal zwijmelen in het bos.

Maar wacht, ik oordeel te snel, want later wordt duidelijk waarom de schrijvers Williams “hartstocht” in het script hebben verwerkt. Kennelijk dient dit als overbrugging naar Williams motivatie om evengoed te gaan vechten. Wanneer de wapens op worden gepakt gaat de film los, want dan mag Gibson doen waar hij het beste in is: de actiester uithangen.

Het suffige liefdesverhaal wordt bruut opzijgezet en maakt plaats voor rauw en smerig oorlogsgeweld. Denk aan afgehakte koppen en benen, pijlen in elk denkbare lichaamsgat, het doffe geluid van metaal op vlees en bot, gevechten in de modder en William die de troepen aanmoedigt om vooral dóór te gaan. Kijk, dat is de reden waarom ik deze film opzet.

Ik heb een beetje het idee dat het expliciete geweld een voorstudie is op The Passion of Christ, waarin de marteling van Jezus over ruim twee uur is gesmeerd en tot in het pijnlijkste detail getoond wordt. Zo bloederig wordt Braveheart nooit, Gibson slaagt er wel in een ongemakkelijk gevoel op te roepen. Zie bijvoorbeeld de climax, waarin de beul de taak heeft om William te breken. Ik heb geen idee wat die beul doet en ik hoef het ook niet te weten.

Of Gibson de juiste keuze was om William te spelen, ik heb daar mijn twijfels over. Zijn optreden is net te wisselvallig. Als regisseur heeft hij zeker een vermakelijke actiefilm gedraaid. Maar voor de hoofdrol had de studio het beste iemand anders kunnen kiezen.

Regie: Mel Gibson. Met: Mel Gibson en Angus Macfadyen