Agent Sean Archer moet infiltreren in de organisatie van crimineel Castor Troy, die in coma aan de beademing ligt. Het is een operatie die iets verder gaat dan gebruikelijk. Het plan is namelijk om het gezicht van Sean te wisselen met dat van Castor. Letterlijk. Castors gezicht wordt weggesneden en “vastgeplakt” aan dat van Sean. Helaas wordt Castor na de operatie wakker en laat hij zich het gezicht van Sean aannaaien. De crimineel wordt agent, de agent wordt crimineel. De plotbeschrijving van Face/Off is net zo geloofwaardig als het idee dat Arnold Schwarzenneger zou kunnen acteren.
Het klinkt als een net niet goed doordachte truc die de film ruim twee uur moet dragen. En toch werkt het. Want de boef wordt gespeeld door Nicolas Cage en de politieagent door John Travolta. Twee fantastische acteurs met tegengestelde acteerstijlen die elkaars persoonlijkheden over moeten nemen. Cage is een stripfiguur met overdadige energie, Travolta de onderkoelde minimalist die veel meer leunt op persoonlijkheid.
De één moet zich nu uit alle macht inhouden, de ander trekt gekke bekken en pakt uit met een flamboyante schermpresentatie. Het gevolg is dat Cage eruit ziet alsof hij een potje Xanax heeft weggekauwd, Travolta ontpopt zich tot huppelige psychopaat. Het wordt nog beter, omdat de twee acteurs zich in hun omgeving ook moeten bewijzen als hun eigenlijke personage. Dus wie zij echt vertolken.
Niemand weet van Seans missie. Of dat Castor nu Seans gezicht heeft opgezet. En dus moet Cage acteren alsof hij zijn opgefokte zelf is – de scène waarin hij zich “oplaadt” in de gevangenis is magistraal – en doet Travolta heel erg zijn best om die opgefokte lading in te dammen. De mannen hebben de taak om zichzelf te verbergen achter de maniertjes van hun tegenspeler, tegelijkertijd moeten ze doen alsof dat veel moeite kost. Volg je het nog…?
Het kunstje werkt niet helemaal. Travolta benadert nooit voor honderd procent de gekte die in Cage huist. Hij blijft een soort kilte met zich meedragen en is eerder grappig dan psychotisch. Omgekeerd blijft Cage die onrust uitstralen. Maar dat is allemaal deel van de charme, omdat de twee alles uit de kasten om de illusie in stand te houden. Ik blijf ook denken, hoe zou Cage met Travolta’s zinnen om zijn gegaan? Hoe zou Travolta Cage’s paniek hebben gespeeld?
Dan is er ook het psychologische aspect. Want zo lang kunnen Sean en Castor de verwisseling niet volhouden. Bovendien was Troy verantwoordelijk voor de dood van Seans zoontje. Dus iedere keer dat Sean in de spiegel kijkt, ziet hij het gezicht van de moordenaar van zijn kind. Dat moet iemand toch tot waanzin drijven? Net als de gedachte dat Castor Seans gezinnetje binnenglipt. Wat moet Seans vrouw denken, als de waarheid aan het licht komt?
Face/Off is een opmerkelijke actiefilm met kruitdampen en een snufje psychologisch drama. Het is te knetter, wat schrijvers Mike Werb en Michael Colleary hebben neergepend. Had de rollen aan twee mindere begenadigde acteurs gegeven, zoals Sylvester Stallone en Arnold Schwarzenneger, en Face/Off zou dit niveau nooit gehaald hebben.
Mocht je trouwens nog The Art of Self-Defense hebben gezien, Alessandro Nivola, die daarin Sensei vertolkt, speelt ook in Face/Off een mooie rol. Hij is Pollux Troy, het broertje van Castor. Hij houdt zich niet alleen prima staande naast de mastodont, hij bewijst zich ook als veelzijdig acteur. Van nerveuze gek naar mysterieuze karate-leraar. Dat wilde ik nog even gezegd hebben.
Regie: John Woo. Met: John Travolta en Nicolas Cage