Freek de Jonge zit al een halve eeuw op een eilandje vogels te tellen en krijgt te horen dat deze post wordt opgeheven. Zo kan De Vogelwachter samengevat worden. Wat te doen met zo’n beperkt gegeven op een eveneens beperkte locatie? Ik zie er wel een kort verhaal in. Maar een volwaardige speelfilm? Regisseur Threes Anna, die ook het scenario schreef, weet er wel raad mee. Eerst moet de vogelwachter zelf worden geïntroduceerd. Als jonkie wordt hij gespeeld door Nick Goltermann, daarna mag de Jonge het stokje overnemen. Iedere dag voert hij trouw de telling uit.

Nadien geeft hij via de radio de aantallen door. De persoon aan de andere kant van de lijn geeft op zijn beurt de sportuitslagen door, die de vogelwachter met een vulpen op papier zet. Geen ballpoint of computer. Die voorwerpen mogen zo ver mogelijk buiten het eiland worden gehouden, geen denken aan dat de moderniteit in de wereld van de vogelwachter sluipt.

Dit zijn het soort taferelen waar De Vogelwachter mee wordt gevuld. En het wordt helemaal intrigerend als de vogelwachter zijn onvermijdelijke bericht ontvangt. Hij wil niet weg. Hij vindt het heerlijk om die vogels te tellen, zich terug te trekken in dat gammele hutje waar hij eet en slaapt. Zelfs als er een storm over het eilandje raast en alles onder water zet, denkt de vogelwachter er niet aan om zijn post te verlaten.

Anna speelt daarnaast ook een spel met de realiteit. Zo spoelt er ineens een pruik aan. In de ogen van de vogelwachter verandert die pruik in een mooie dame waar hij mee danst. Het is een snufje magisch-realisme om de kijker zo diep mogelijk in de wereld van de vogelwachter te zuigen. Het geeft De Vogelwachter, die het niet moet hebben van scherpe dialogen of meeslepend drama, een bijzonder smaakje.

Wat ik mij wel afvraag, terwijl de vogelwachter er alles aan doet om op zijn geliefde eiland te blijven, is waarom hij eigenlijk niet weg wil. Dat hij zijn eigen bubbel prefereert boven de realiteit, daar kan ik nog wel enigszins in meegaan. Maar is er werkelijk geen enkel moment dat hij zijn eigen thuis mist? Had hij geen vrienden? Familie? Is er sprake van een sterke afkeur voor moderne technologie? Anna geeft geen enkel antwoord en dat vind ik toch een tikje frustrerend.

En toen kwam de laatste scène. De vogelwachter is definitief alleen met zijn vogels. Hij staat op het strand en kijkt met een gelukzalige glimlach voor zich uit. Anna zegt hier tegen het publiek: hij is hier gewoon gelukkig. Simpel. De motivatie van de vogelwachter is geluk. Hier, op dit stukje land, ergens in de oceaan, is hij domweg gelukkig.

Dat shot vertelt mij ook waar ik naar heb gekeken. De Vogelwachter is op de eerste plek een meditatie over een rustig leven waarin degene die dat leven leidt, in dit geval dus de vogelwachter. Dat ene shot van gelukzaligheid is niet alleen een prachtige afsluiter, dit is precies waar De Vogelwachter over gaat.

Regie: Threes Anna. Met: Freek de Jong en Nick Golterman