Kijkend naar Richard Kelly’s Southand Tales moet ik consequent denken aan één naam: David Lynch. Kelly’s tweede film ademt de cryptische droomwereld van Lynch uit. Specifiek Mulholland Drive. Zelfs Rebeka del Rio, die daarin een prachtige cover van Roy Orbisons Crying ten gehore bracht, komt even langs om een nummer te zingen. En als je de plotbeschrijving van Southland Tales op IMDb ziet staan komen daar ook behoorlijk wat Lynchiaanse vibes van af. Totaal ongrijpbaar en idiosyncratisch, een geïsoleerd universum met zijn eigen wetten. Kelly had ook echt een eigen wereld in gedachte.
Hij wilde Southland Tales aanvullen met een strip en een website, om zo voort te bouwen op de verhalen en personages. Het moest iets groots worden, vol van ideeën over de toekomst en met flinke lappen maatschappijkritiek. Het werd zo groot dat het onder zijn eigen gewicht is geïmplodeerd. Dat was tijdens het Cannes Filmfestival het geval, waar Southland Tales de dubieuze eer kreeg om tot slechtste film uit te worden geroepen. Het zou zelfs onder het niveau van The Brown Bunny presteren. Kan je nagaan.
Zo op het eerste gezicht zie ik Southland Tales meer als de typisch Lynchiaanse ervaring die zo lekker onder je huid kruipt. Een pornoster die haar eigen realityshow begint, een actiester met geheugenverlies, een politieagent met schizofrenie… Het beeld waarin Roland Taverner (Sean William Scott) voor de spiegel staat en zijn spiegelbeeld een fractie achterloopt op zijn bewegingen, vat mijn gevoel perfect samen. Kelly wil de realiteit buigen, er tikjes tegenaan geven. Daar waar Donnie Darko jeukte moet Southland Tales je duizelig maken.
Kelly ziet daarbij wel een belangrijk detail over het hoofd. Lynch heeft zich altijd laten leiden door intuïtie, droombeelden en associaties en daar dan een diepe duik in. Kelly komt met heel veel associaties en vreemde personages, maar springt zo snel van de hak op de tak dat het onmogelijk is om hem bij te houden. Dat had ik in ieder geval wel. Het blijft ook zo afstandelijk. Alsof Kelly wel een visie had, maar daar vervolgens omheen is blijven cirkelen, zonder echt dicht in de buurt van die visie te komen.
Southland Tales is op zijn best een ode aan en op zijn slechtst een slappe kopie van de Lynchiaanse cinema. Tel daar nog bij op dat hij veel te lang is en je hebt een aardig recept voor een ramp. Ik zou de film hoogstens twee sterren willen geven, het einde geeft de doodsteek. Als dit tenminste voor een einde door moet gaan. Heb ik iets gemist? Ik zie geen conclusie, emotionele catharsis, of afronding van verhaallijnen. Southland Tales loopt gewoon af. Punt. Zonder een verklaring of wat dan ook. Dat moet je bij mij niet doen.
En ja, ik weet dat de strip één en ander zou moeten verhelderen. Maar een geslaagde film zou wat dat betreft genoeg moeten hebben aan zichzelf. Ik ben in elk geval niet van plan om Kelly’s opeenstapeling van ideeën verder uit te pluizen. Geef mij dan maar Mulholland Drive.
Regie: Richard Kelly. Met: Dwayne Johnson en Sean William Scott