Boonmee (Thanapat Saisaymar) lijdt aan nierfalen. Als hij op een avond bezoek krijgt van zijn lang overleden vrouw en verdwenen zoon (die terugkeert in de gedaante van een aap), realiseert hij zich dat het einde nabij is. Hij trekt zich terug naar een grot diep in de jungle en maakt een spirituele reis door zijn vorige levens. Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives is volgestopt met religieuze symboliek en beelden die elkaar associatief opvolgen. Het was een film waar ik zin in had. Gewoon surfen op de geestverruimende verbeelding van Apichatpong Weerasethakul.
Hij baseerde zich weer op het boek van Phra Sripariyattiweti, een monnik die beweerde zijn vorige levens tot in het kleinste detail te kunnen herinneren. Het resultaat is een film die onmogelijk gecatoriseerd kan worden en heel kalmpjes zijn eigen weg volgt. Alhoewel ik een dergelijke attitude altijd toejuich, laat Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives mij toch achter met een onvoldaan gevoel.
Zo vind ik de wazige symboliek erg hinderlijk. Neem nou Boonmees als aap teruggekeerde zoon. Er wordt hiermee verwezen naar de aapgod, een figuur die voorkomt in het Hindoeïsme. Het verhaal van de aapgod komt niet aan bod in Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives. De kijker moet de mysterieuze verschijning maar accepteren en er zijn eigen interpretatie op loslaten. Hetzelde geldt voor de sequentie waarin een prinses wordt bevredigd door een vis en de psychedelische slotscène waarin drie personages in afgescheiden universums leven.
Weerasethakul heeft ook veel persoonlijks verwerkt in Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives. Met andere woorden, sommige beelden en figuren kunnen pas begrepen worden met de autobiografische context. Volgens de informatie in de dvd-hoes is de Thaise cultuur vergeven van geesten en monsters en wilde Weerasethakul een ode brengen aan een “bepaald soort Thaise cinema waarmee hij opgroeide”. Fijn voor hem. Ik wil echter kunnen meegenieten. Dat is lastig als ik niet weet waar die specifieke Thaise cinema over gaat. Of wat bedoelt wordt met een aapgod met rode ogen.
En dit gaat weliswaar richting haarkloverij, maar hoe zit het eigenlijk met die “past lives”? Beloofd de film geen tripje naar de vorige levens die Boonmee heeft ervaren? Was hij dan zelf ook een aap? Die prinses? Ik heb zitten wachten op een scène in de geest van 2001: A Space Odyssey, dat Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives een andere dimensie in zou schieten. De film bevindt zich wel in een andere dimensie, maar bleef alsnog hangen in Boonmees huidige leven in de Thaise jungle.
Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives is voor mij eerder een hermetisch raadspel dan een sprituele ervaring. Dankzij de prachtige beelden van het bos vol dreigende figuren is het geen slechte film, maar ik miste een opening. Ik voelde mij buitengesloten. Ik had best hoge verwachtingen van deze titel en wilde mij zo graag overgeven aan de mystiek. Het viel erg tegen.
Regie: Apichatpong Weerasethakul. Met: Thanapat Saisaymar en Jenjira Pongpas