Men, de nieuwste film van Alex Garland, wordt door de pers beschouwt als “feministische horror”. Met oog op de titel is dat wel een tikje ironisch. Bovendien zou je met dat hokje de andere thema’s in deze koortsdroom tekort doen. Men gaat net zo goed over mishandeling, scheiden, suïcide, heling en manipulatie. Harper (een opnieuw fenomenale Jessie Buckley) trekt zich na de zelfdoding van haar partner James (Pappa Essiedu) terug op het Engelse platteland. Twee weken in een pittoresk huisje bijkomen van het trauma. Maar rust is het laatste wat Harper krijgt.
Het dorp waarin ze twee weken blijft wordt bevolkt door louter mannen. En al die mannen hebben hetzelfde gezicht. De barman, politieagent, beheerder van het huisje, de dorpsgek en dominee, allemaal lopen ze rond met de kop van acteur Rory Kinnear. Alsof de dorpelingen besloten hetzelfde masker te dragen. Harper wordt ook achtervolgd door het beeld van de vallende James. In slowmotion zien wij hem langs het raam naar beneden vallen, terwijl de raam traag op het raam tikt. Harpers mond is vertrokken in een geluidloze schreeuw.
In een interview vertelde Garland dat Men niet bedoeld is om te begrijpen, maar om te voelen. Verwacht dan ook geen hapklare antwoorden. Eerder een stroom aan bizarre, associatieve beelden die thuishoren in een nachtmerrie. In het begin valt het nog mee, naarmate de griezeltrip vordert lijkt de film te ontsporen. Waarom ziet iedere man er hetzelfde uit? Waarom gedraagt het dorp zich zo vijandig naar Harper? Waar is zij in beland?
Gezien de scène in de tunnel, waar ze haar stem laat echoën, vroeg ik mij af of Men iets soortgelijks voorstelt. Eén grote echo-ruimte, waarin Harpers trauma duizendvoudig bij haar terugkeert. Op onverwachte momenten wordt Harper door de vallende James overvallen, en vraagt zij zich af of hij haar aankeek toen hij langs het raam naar beneden viel.
Persoonlijk denk ik dat de sleutel bij de “green man” ligt. Deze met bladeren bedekte kerel staat bol van de symboliek, waarvan de bekendste die van hergeboorte is. Probeer tijdens het kijken dat in het achterhoofd te houden en de meest vervreemdende scènes zullen iets van duidelijkheid krijgen. Men blijft zijn enigmatische aura behouden, op deze manier geeft Garland wel een handreiking om de film binnen te dringen.
Men is geen film waar iedereen even enthousiast op heeft gereageerd. Daarmee doel ik niet op de critici maar het publiek. De één ziet er een pretentieuze en onbegrijpelijke beeldenbrij in, voor de ander is het een prachtige allegorie voor traumaverwerking. Er is ook de nodige kritiek op het label “feministische horror”, want hoe feministisch is Men eigenlijk? Wordt Harper niet aanhoudend belaagd door louter mannen? Was James niet een vreselijke manipulator?
Ik zie het zo: het hoofdpersonage is een vrouw die zich ontworstelt uit een ongezonde relatie en nu de volgende stap in het leven moet zetten. Garland geeft Harper de ruimte om die volgende stap te nemen. Zij trekt ten strijde tegen haar demonen en weigert om het slachtoffer uit te hangen. Ik heb geen idee of dat valt onder feminisme, volgens mij bedoelt Garland het in elk geval niet vrouwonvriendelijk. En ach, ook zonder de feministische subtekst is Men een prachtige horrorfilm.
Regie: Alex Garland. Met: Jessie Buckley en Rory Kinnear