Nadat hij de musical belachelijk had gemaakt met The Producers en de western een hak zette met Blazing Saddles, was het voor Mel Brooks tijd om het horrorgenre voor gek te zetten. Maar dan wel met veel liefde. Samen met Gene Wilder schreef hij Young Frankenstein, over de kleinzoon van de beroemde wetenschapper. Frederick Frankenstein, gespeeld door Wilder, moet niets hebben van het bovennatuurlijke en heeft zich gedistantieerd van het werk van zijn grootvader. Een lijk tot leven wekken? Kom op, dat is de grootste onzin. “My grandfathers work was doodoo!” snauwt Frederick.

Als hij hoort dat zijn grootvader is overleden en hij zijn kasteel heeft geërfd, besluit hij evengoed een kijkje te nemen. Daar aangekomen ontmoet hij de gebochelde assistent Igor (Marty Feldman), de sinistere Frau Blücher (Cloris Leachman) en de seksueel enthousiaste Inga (Teri Garr). Na het vallen van de avond ontdekt Frederick het grote boek waarin zijn grootvader zijn werk bijhield. Frederick weet het ineens zeker, dit zou kunnen werken! En zo besluit hij te bewijzen dat zijn grootvader helemaal niet krankzinnig was, maar juist een genie. Hoe gaat hij dit bewijzen? Door het experiment opnieuw uit te voeren natuurlijk.

De dorpelingen zetten hun vraagtekens bij de komst van een nazaat van Frankenstein. Het eerdere experiment is toen gruwelijk uit de hand gelopen. en niemand zit te wachten op een herhaling van die traumatische gebeurtenis. Frederick probeert de angst te sussen. Hij zal heus niet dezelfde fouten als die van zijn grootvader. Desondanks kan ook hij “zijn” monster (Peter Boyle onder lagen make-up) niet onder de duim houden en breekt er wederom chaos uit.

Vond ik Wilder in The Producers nog wat ingehouden (ik weet dat dat zijn rol was, maar toch) in Young Frankenstein mag hij lekker losgaan. Wát een verschil. Mocht je je nog de scène herinneren waarin Wilder uitroept dat hij “hysterisch” is geworden, als Frederick lijkt hij steeds tegen het hysterische aan te zitten. Zijn energie is sterker dan in de komedie over een Hitler-musical. Wilder heeft nu ook de hoofdrol en is er geen Zero Motel die het scherm domineert. Dat scheelt.

Feldman is met zijn grote, uitpuilende ogen altijd een aparte verschijning. Aan hem zijn de meer surrealistische momenten toevertrouwt. Hij spreekt de kijker rechtstreeks toe om zo scènes van droog, sarcastisch commentaar te voorzien en maakt de grap waar Young Frankenstein beroemd mee is geworden. “Walk this way!” De rockband Aerosmith vond het zo briljant dat ze er een nummer over schreven.

Verrassend genoeg speelt ook Gene Hackman mee in deze komische zwartwit horror. Hij wilde eens een lachfilm proberen en kreeg een cameo als blinde man. Ik verwachtte het niet van de acteur die zich onsterfelijk maakte met The French Connection, maar hij is best grappig. In een handvol minuten zet hij een gedenkwaardig solo-optreden neer waarin het monster de rol van aangever speelt.

Het scheelt niet zo heel veel, ik vind Young Frankenstein grappiger en scherper dan Brooks’ debuut. The Producers leek eerst een op stoom te moeten komen, de liefdevolle horrorparodie is zelfverzekerder. Brooks had meer ervaring als regisseur en dat is wel te merken, vind ik. Schoot hij eerst met grappenhagel, in samenwerking met Wilder is zijn doel preciezer geworden.

Dit wil niet zeggen dat de heren alleen dijenkletsers hebben geschreven. Jammer genoeg zitten er ook flauwe seksgrappen in Young Frankenstein. Wilder en Brooks zullen ongetwijfeld gegiecheld hebben als twee blozende tienerjongens en destijds zal het zeker hebben gewerkt, dat soort humor is niet aan mij besteed. Dan liever Wilder die per ongeluk een chirurgenmesje in zijn been ramt. Of een potje darten waarbij hilarisch wordt valsgespeeld. Gewoon lekkere meligheden die uit worden vergroot. Net geen meesterwerk.

Regie: Mel Brooks. Met: Gene Wilder en Marty Feldman