Kevin Costner was hard aan het werk om zich als acteur in Hollywood te vestigen, toen hij in de jaren tachtig Michael Blake ontmoette. Deze schrijver liep rond met een project wat meteen Costners interesse had. Blake’s idee ging over luitenant John Dunbar die tijdens de Burgerloog in 1863 vriendschap sluit met indianen. Hij gaat op in de stam, maar wordt dientengevolge verstoten door het leger. Blake kon Dances with Wolves niet van de grond krijgen, waarop Costner hem adviseerde er een boek van te maken. Costner hield het moeizame proces scherp in de gaten, klaar om toe te slaan.

Toen de roman eindelijk gepubliceerd zou worden, stond hij vooraan om de filmrechten te kopen. Hij nam de rol van John Dunbar op zich, liet Blake het boek terugwerken tot script en speelde ook meteen voor regisseur. Dances with Wolves start bij het militaire hospitaal, waar twee artsen zich buigen over de zwaar gewone John. Waarschijnlijk moet zijn been af worden gezet. John heeft hier weinig trek in. Hij pikt een paard en rijdt uitdagend langs de vijandelijke vuurlinie. Kan het hem allemaal nog verrekken. In plaats van verlossing in te vinden in een zee van kogels, zorgt John onbedoeld voor een doorbraak van zijn kant. Ofwel, de tegenpartij wordt afgeschoten, hij is de held van de dag.

John heeft maar één wens en dat is gestationeerd worden op een plek die zo ver mogelijk van het oorlogsgeweld verwijderd is. Hij krijgt wat hij wil, maar weet niet dat hij hier wel degelijk scherp in de gaten wordt gehouden. Door indianen, om precies te zijn. Die vragen zich af wat die blanke daar in hemelsnaam uitspookt. John gaat intussen rustig zijn gang. Hij schrijft in zijn dagboek, knapt het huisje op waarin hij leeft en raakt bevriend met een wolf die hem opzoekt.

Een afwijzing staat niet per definitie gelijk aan mislukking.

John en de indianen komen voorzichtig nader tot elkaar en raken bevriend. Die band, dat is waar het de film om gaat. Costner richt zich op een vriendelijk, verbindend verhaal, waarbij het niet uitmaakt wie je bent of waar je vandaankomt. Het is altijd mogelijk om cultuur- en taalgrenzen te overbruggen. John maakt zich de taal van de indianen machtig, de indianen maken kennis met brokjes Westerse handigheidjes.

De indianen worden hier eens niet als moordende “roodhuiden” maar als vriendelijk volk getoond. Humaan, dat is het woord waar ik op terug blijf komen. Dat mocht ook wel, na alle Westerns waarin indianen steevast als gevaar moesten komen opdraven. Costner werd naderhand zelfs geadopteerd door een indianenfamilie. Gewoon, als dank voor wat hij had gedaan met Dances with Wolves.

Dat is allemaal leuk en aardig, ik vind Costners regiedebuut niet zo denderend. Dances with Wolves leunt wel erg sterk op de zweverige sfeer en maakt helemaal geen haast met het verhaal. Costner is te druk bezig met grootse landschappen die samenvallen met de horizon, bergen die trots in de lucht prikken en lange grashalmen die zachtjes bewegen in de wind. Volgens mij steekt hij met zijn zogenaamde landschapspoëzie Terrence Malick naar de kroon. En Malicks cinema vind ik al zo navelstaarderig.

Zo zie je maar, altijd blijven volhouden.

Mijn andere bezwaar is Costner als John Dunbar. Ik zal het ongetwijfeld al héél veel vaker gezegd hebben (dat krijg je als je iedere dag recenseert), maar ik vind Costner een saaie acteur. Ongeschikt om een film te dragen. Hij heeft niet de magnetische aanzuigingskracht die de echte filmsterren hebben. Hij weet hoe hij een stuntelige antiheld moet spelen, de zogenaamd bescheiden redder die niets van adoratie moet hebben, daar houdt het ook mee op. Dit weerhield de Aacademy er niet van hem te nomineren voor het beeldje voor “Beste Acteur”.

Het publiek dacht heel anders over Dances with Wolves en stroomde massaal toe om de drie uur durende Western te zien. Costner werd de nieuwe gouden jongen van Hollywood (alhoewel die status snel zou veranderen naar brons), Blake’s boek is nog steeds te koop. Zo zie je maar, altijd blijven volhouden. Een afwijzing staat niet per definitie gelijk aan mislukking. Al blijft de lof naar mijn mening zwaar overdreven.

Regie: Kevin Costner. Met: Kevin Costner en Mary McDonnell