In 2018 zag ik Free Solo, een documentaire over bergbeklimmer Alex Honnold, wiens droom het was om de hoogste en gevaarlijkste bergen te bestijgen, zonder gebruik te maken van hulpmiddelen. Zijn vingers en voeten waren goed genoeg. Toen hij de reuzenberg “El Capitain” beklom, wendde zelfs de cameraman zich af van de benauwende beelden. Uiteindelijk heeft Honnold het wel gered. Gelukkig. Vier jaar na die hachelijke onderneming was daar Marc-André Leclerc. Net als Honnold was hij helemaal gek van bergbeklimmen, hij zocht een uitdaging met meer pit.

Voor hem geen bergen van steen, maar van sneeuw en ijs. Leclerc trekt zich niets aan van de duizelingwekkende dieptes die onder hem gapen. Of de ijzige kou die zijn huid blauw kleurt. Met het grootste gemak zet hij kamp op (ofwel een wankel tentje) waar hij samen met zijn vriendin de nachten doorbrengt. Het mooiste vind ik hoe iedere door de wol geverfde bergbeklimmer Leclerc tot zowel held als idioot te verklaart. Zelfs Honnold zegt dat Leclerc eigenlijk knettergek is.

De 23-jarige durfal haalt er zijn schoudes over op. Hij is sowieso niet iemand die zich bezighoudt met andermans meningen. Of iemand die de aandacht opzoekt. Liever onttrekt hij zich helemaal van de beschaafde wereld. Ik vermoed dat er één of meerdere trauma’s schuilgaan achter Leclercs bezeten klimdrang, zijn moeder beaamt dat haar zoon geen makkelijke jeugd had. Geen aansluiting bij klasgenootjes op de basisschool, altijd druk in zijn hoofd. Met het klimmen had hij zijn eigen plek, kon hij ontsnappen van de wereld die ook niet zo goed wist wat met hem aan te moeten.

Maar er zit een duistere keerzijde aan.

Net als bij Free Solo proberen de regisseurs echt mee te gaan in de klimdrift van hun hoofdpersoon. Dat valt niet mee. Daar waar Honnold nog redelijk meewerkte, gaat Leclerc helemaal zijn eigen gang. Bij zijn klim vraagt hij nog of de meedraaiende drones misschien achterwege gelaten kunnen worden. Anders is zijn reis namelijk niet “puur”. Voor een “vrije geest” vind ik dat dan weer de uitspraak van een controlefreak, iemand die wil dat het gaat zoals hij het wil. Anderzijds, dit is wel zijn wereld. Het moet erg ongemakkelijk zijn om daar vreemdelingen in toe te laten.

De beelden benemen je de adem, de camera’s vangen haarscherp de duizelingwekkende hoogtes op. Sterk ingezoomd is Leclerc een dolgelukkige twintiger die zijn passie uitoefent, uitgezoomd is hij niets meer dan een stipje op de berg. Het laat nog maar even zien hoe groots en majestueus de bergen zijn. En hoe microscopisch klein de mens. Voor kijkers met hoogtevrees (zoals ondergetekende) is het, zeker op een bioscoopscherm, soms net iets té.

Het grote verschil met Free Solo is het ontbreken van een goeie dramatische lijn. Honnold had een duidelijke missie, het beklimmen van El Capitan. Dat was waar de regisseurs naartoe werkten. Op die manier had de documentaire een duidelijk begin, midden en einde. Een spanningsopbouw met oplossing. Dat ontbreekt in The Alpinist. Leclerc heeft genoeg charisma om om de documentaire te dragen, maar er is geen verhaal om de beelden aan op te hangen. Om die reden vind ik The Alpinist wat dunnetjes, een beetje stuurloos.

Ik heb diep respect voor deze waaghalzen.

Er is misschien één vraag die deze documentaire iets van richting geeft: waar eindigen Leclercs hachelijke expedities? Hoe ver klimt voor het echt gevaarlijk wordt en hij geen kant meer op kan? Ik zou zelfs nog een stapje verder willen gaan en willen weten of er achter zijn onhoudbare klimdrang een doodswens sluimert. Als iedere professionele bergbeklimmer zich achter de oren krabt bij zijn missies, dan is Leclerc ofwel erg gedreven, ofwel speelt er nog iets fundamentelers mee. Iets wat heel diep in hem zit. Wat dit exact is weet niemand. De regisseurs krijgen er geen antwoord op.

Ik heb diep respect voor deze waaghalzen. Ze gaan zo makkelijk op in de natuur en zijn bereid alles achter zich te laten om die droom in vervulling te laten gaan. Maar er zit een duistere keerzijde aan. Wie Leclercs naam op het almachtige internet zoekt, zal lezen dat hij op zijn vijfentwintigste, tijdens het klimmen, overvallen werd door een lawine. The Alpinist is een ode aan de mens die de grenzen van de natuur wil bereiken en daar uiteindelijk de prijs voor betaalt.

Regie: Peter Mortimer & Nick Rosen. Met: Marc-André Leclerc