Jaren geleden kreeg ik van een date de beroemde kleurentrilogie van Krysztof Kieslowski. Drie Franse films vernoemd naar de kleuren blauw, wit en rood, met in de hoofdrollen Juliette Binoche, Julie Delpy en Irène Jacob. Ik had mijzelf voorgenomen in 2022 meer films buiten de commerciële wereld van Hollywood te kijken en vond dit wel een mooie start. Om te beginnen met Trois couleurs: blue. Julie (Binoche) raakt betrokken bij een ernstig verkeersongeluk. Ze komt met blauwe plekken en een joekel van een trauma vrij, haar partner en dochter overleven het ongeluk helaas niet.

Na een mislukte poging tot suïcide verruilt Julie haar statige woning voor een bescheiden appartement en bouwt een nieuw leven op. Het verleden is hardnekkig en laat haar niet zomaar met rust. Julie’s man was immers de beroemde componist Patrice (Hugues Quester), die voor zijn dood aan een muziekstuk werkte. Dat moet nog voltooid worden. En Julie heeft als enige de sleutel tot de eventuele voltooiing.

Trois couleurs: blue maakt zijn titel waar door bijna elk frame te kleuren met droevig blauw. Heel duidelijk, zoals het zwembad waar Julie graag baantjes trekt, of juist heel subtiel met kleine blauwe vlekjes aan de rand van het scherm. Als ik zou moeten raden waar de kleur voor staat, zou ik zeggen verdriet. De neerslachtigheid waar Julie onder gebukt gaat. Binoche heeft weinig tekst (Kieslowski is duidelijk geen fan van dialogen), maar gebruikt haar ogen of lichaamshouding om het leed van Julie uit te drukken. Zij lijdt en wil aan die pijn ontsnappen.

Kieslowski past zo’n zorgvuldige escenering toe dat ik er ten volle van wil kunnen genieten.

Kalmpjes aan volgt Kieslowski het doen en laten van Julie, waarbij de precieze en wonderschone beelden voor zich moeten spreken. In een tijd waarin snelle superheldenfilms de filmwereld domineren kan dat even wennen zijn en soms werkte het zachte tempo een beetje op mijn zenuwen. De wonderbaarlijke shots maken het deels goed.

Wat bij zoal bijbleef is hoe Kieslowski na het auto ongeluk extreem inzoomt op Julie’s oog, zodat het een soort spiegel wordt. Fantastisch hoe de dokter in dat oog is gereflecteerd. In het café neemt Kieslowski een paar seconden de tijd om een suikerklontje vol te laten zuigen met koffie. Er zijn de aandoenlijke babymuizen die Julie tot haar afgrijzen in het appartement ontdekt. Een scène die prominente aandacht krijgt is de oude vrouw die een fles in de glasbak wil duwen, maar niet bij de opening komt. Intussen is Julie verzonken in haar eigen wereld.

Het ziet er prachtig uit, maar welke betekenis schuilt er achter de schoonheid? Voor de scène met het suikerklontje moest het klontje zich in exact vijf seconden volzuigen met koffie. Waarom zijn uitgerekend die paar seconden cruciaal? Het zijn beelden om in te lijsten, ik kan ze niet goed plaatsen in de context. Wat zeggen ze over het verhaal, de personages, het thema?

Voor mij is Trois couleurs: blue een gedicht met te veel abstracte beelden.

Nu ik toch nadenk over Kieslowski’s bedoelingen, ga ik ook twijfelen over de betekenis van de kleur blauw. Ik interpreteer het als verdriet, maar las ergens dat het ook de kleur van de Franse vlag respresenteert. Zit er dan een vaderlandslievend motief achter? Alsnog, waarom een kleur uitkiezen die met de depressieve gemoedstoestand wordt geassocieerd? Kieslowski zal er toch een reden voor hebben gehad om specifiek met die kleur te werken.

Voor mij is Trois couleurs: blue een gedicht met te veel abstracte beelden. Dat vind ik zonde. Kieslowski past zo’n zorgvuldige enscenering toe dat ik er ten volle van wil kunnen genieten. Ik wil echt deel uitmaken van Julie’s emotionele reis, Kieslowski’s bijzondere beeldtaal voelen, ervaren. Ik zie de pracht maar word er niet door geraakt.

Regie: Krysztof Kieslowki. Met: Juliette Binoche en Benoît Régent