Ik heb bij Paul Verhoeven altijd het donkerbruine vermoeden dat hij prat gaat op zijn status van provocateur. Toen Benedetta door religieuze groeperingen bekritiseerd werd dankzij het “creatieve” gebruik van een Mariabeeldje dacht ik vooral, je doet het er ook gewoon om. Tegelijk heeft Verhoeven daarmee wel weer de aandacht te pakken. Het werkt, want ik wilde deze zogenaamde shockfilm van het jaar graag zien. Een film over lesbische nonnenseks. En een non die zich, al dan niet manipulerend, naar de top van een klooster werkt en daarmee een machtsstrijd ontketend.
Het grappigste is nog dat ik deze film met mijn vader ben gaan kijken. Ons oorspronkelijke plan was om Pig, omdat ik wist dat mijn vader die wel zou kunnen waarderen. Helaas, de bezoektijden kwam niet goed uit. Dan toch maar de lesbische nonnenseks. Toegegeven, het leek mij best hilarisch om het gezicht van mijn vader te zien na afloop van Benedetta. Hoe zou hij reageren op de nu al beruchte erotische scènes?
In de eerste paar minuten wordt een nog jonge Benedetta voorgesteld die, alvorens zij naar het klooster gaat, onderweg even wil bidden bij de Heilige Maagd. Zij en haar ouders worden belaagd door rovers te paard, Benedetta bezweert de woeste kerels dat de Heilige Maagd haar beschermt. Natuurlijk wordt het meisje uitgelachen. Wat gebeurt er? Welk wonder voltrekt zich? Hoe worden de rovers weggejaagd? Er vliegt een poepende vogel over.
Na deze curieuze openingsminuten keken mijn vader en ik elkaar aan. Is dit hoe Benedetta, die tegen de haren van de religieuze gemeenschap instrijkt, de toon wil zetten? Door een van de personages te bevuilen met vogelpoep? Dit is wel erg melig. Platvloers. Ja zelfs kinderachtig. Er waren nog ruim twee uur over, dus ik wilde geen overhaaste conclusies trekken.
Benedetta is een ergerlijk gaapfestijn dat zichzelf veels te serieus neemt.
Jaren later, als Benedetta volwassen is (en gespeeld wordt door Virginie Elfira) stormt Bartolomea (Daphne Patakia) het klooster binnen, op de vlucht voor haar vader (als ik het goed heb onthouden). Tussen de twee vrouwen ontstaat een zinderende affaire, waar Benedetta eerst van terugschrikt, om zich uiteindelijk vol over te geven aan haar verboden liefde. Daar komt de scène met het Mariabeeldje, waarin Bartolomea liefdevol de geïmproviseerde dildo in het heiligdom van haar minnares duwt. Nou nou. Ik zie een scène waarin Verhoeven krampachtig stout wil zijn, het publiek probeert te shockeren met gewaagde erotiek.
Het werkt niet. En dat heeft alles te maken met het totale gebrek aan diepgang van Benedetta zelf. De theatrale symboliek en ergerlijk banale scènes terzijde, wie was zij nou? Een charlatan? Een heilige? Benedetta is en blijft een door Verhoeven gehouwen beeld, kil en afstandelijk. Volgens mij was hij voor Benedetta zo druk bezig met het toekomstige schandaal, dat hij vergat om een goed doorbloed personag te creëren. Iemand met wie ik mee kon leven. Die het drama en de thema’s konden dragen. Nu roept dit “provocatieve” drama alleen maar ergernis op.
Dat er nog veel meer gebeurde naast de lesbische affaire kon mij vrij weinig schelen. Ik vroeg mij nadien nog af waarom specifiek dit verhaal verfilmd moest worden. Een eerbetoon aan Benedetta? Eerherstel? Onderzoek naar religieuze macht? Het zal wel. Benedetta is een ergerlijk gaapfestijn dat zichzelf veels te serieus neemt.
Regie: Paul Verhoeven. Met: Virginie Efira en Daphne Patakia