Jonathan Glazer had al naam gemaakt met uitbundige videoclips en reclames, toen hij in 2000 met Sexy Beast de overstap naar speelfilm maakte. Het is een opmerkelijke gangsterfilm, met in de hoofdrol Ray Winstone als de gepensioneerde Gal. Samen met zijn geliefde Deedee (Amanda Redman) geniet hij in Spanje van zijn welverdiende pensioen. In de eerste beelden ligt hij uitgebreid te bakken in de zon, draait zich lui om, staat even op om de spieren te strekken en een slok van zijn alcoholische versnapering te nemen. Het leven is mooi voor Gal en dat wil hij graag zou houden.

En dan rolt er een enorm rotsblok naar beneden die de gepensioneerde gangster op een haar na mist en in het zwembad plonst. Gal staat verwonderd toe te kijken. Is er nou echt een massieve rots zijn zwembad ingerold? Dat kreng heeft nog de bodem verwoest ook. Echt geen gezicht, dat stuk steen in het water. Deze scène zal ongetwijfeld een symbolisch voorteken zijn voor wat komen gaat. Niet lang daarna wordt Gal gecontacteerd door Don Logan (Ben Kingsley), een gangster die hulp nodig heeft bij een klus.

Don laat zich niet afschepen met “nee”. Don is ook, in tegenstelling tot Gal, helemaal geen ingehouden, aardige man. Eerder een neurotische psychopaat die zijn smoel niet dicht kan houden. In Londen wordt een diamantroof voorbereid, Gals hulp is hoe dan ook nodig. Gal wil niet, Don trekt zich daar niets van aan en blijft aandringen. Heel erg lang.

Kingsley is als Don inderdaad de rots die zeer bruut de rust komt verstoren. Zo goed ken ik hem niet als acteur, ik weet wel dat hij hiervoor lieverdjes speelde. Goedzakken zonder ook maar een spoortje kwaad in hen. Don is totaal het tegenovergestelde, het vleesgeworden kwaad. Het heeft wel iets komisch, de agressieve koppigheid van Don tegenover de stoïcijnse volharding van Gal.

Sexy Beast is boven alles een sfeervolle acteursfilm.

Waar Sexy Beast zich echt mee wil onderscheiden is de onnavolgbare regie van Glazer. Ik weet niet of hij zelf beelden heeft bedacht of zich aan het script hield, er zitten werkelijk bijzondere scènes in de film. Zo is er een man, verkleed als een soort sjamaan, die om een of andere reden overal opduikt. Of zie de droomscène waarin Gal rustig probeert te dineren. Glazer gebruikt daarnaast ongebruikelijke perspectieven (zie de rots) en roept een in opium gedrenkte sfeer op.

Dat heeft wel wat, zo halverwege Sexy Beast vraag ik mij toch een beetje af of Glazers debuut nou meer heeft te bieden dan visuele bedwelming en twee kibbelende gangsters. Het is net of Quentin Tarantino in een melige bui (of knetterstoned) besloot om Sexy Beast te schrijven en naderhand besloot dat hij dit echt niet ging verfilmen. De afwikkeling voelt ook wat slapjes. Gal gaat met frisse tegenzin naar Londen om de klus te klaren en keert daarna weer terug naar Spanje. Dat was het.

Sexy Beast is boven alles een sfeervolle acteursfilm die visueel best interessant is. Maar haal dat weg en er blijft weinig over. Op verhaal- en personageniveau vond ik hem te mager. Later zou Glazer de diepte opzoeken met films als Birth en het overschatte Under the Skin. Persoonlijk heb ik dan toch liever zijn clips.

Regie: Jonathan Glazer. Met: Ray Winstone en Ben Kingsley