Met de allereerste editie van Woodstock werd muziekgeschiedenis geschreven. De generatie van toen weekte zich definitief los van hun ouders, om vol het hippietijdperk in te gaan. De bezoekers propageerden vrijheid, liefde en losbandigheid, terwijl op het podium Jimi Hendrix zijn gitaar in de fik stak. Kilometers verderop, in het hart van Harlem, was een heel ander muziekfestival gaande. Eentje die gefilmd werd door bassist Questlove, met als bedoeling de beelden later uit te brengen. Omdat alle aandacht naar Woodstock ging, bleven de opnames jarenlang verstoffen op de plank. Tot nu.
De optredens in Summer of Soul zijn versneden met archiefbeelden van wat zich in de straten van Harlem afspeelde. Woodstock paste hetzelfde principe toe, om zo de link te leggen tussen het muziekfestival en hoe de volgende generatie opstond voor een nieuw tijdperk. Summer of Soul wil ons laten zie hoe Amerika kniediep in de segregatie zat. Zo wordt duidelijk gemaakt dat de bezoekers van dit muziekfestival, in tegenstelling tot het Woodstock-publiek, bitter weinig te vieren had.
Iedereen die was opgestaan voor de rechten van de zwarte burger was vermoord, heroïne maakte slachtoffers en iedere zomer kon het geweld losbarsten. Er gebeurden ook goeie dingen, toch domineerden paranoia en angst. Om de heetgebakerde emoties op vredige wijze een uitlaatklep te geven, werd besloten om dit muziekfestival te organiseren.
Die ontlading vindt heel geleidelijk plaats. Als de laatste speech van Martin Luther King wordt afgespeeld, worden de muzikanten overmand door emoties. Het is de bedoeling om Kings lievelingsnummer te spelen, de zangeres heeft er even de kracht niet voor, en vraagt een jonge collega om in te zetten. De twee geven vervolgens een andere betekenis aan ¨zingen vanuit je tenen¨. Op dat moment is het alsof iedereen het trauma van Harlem gezamenlijk beleeft, de pijn ervaart, om het daarna eindelijk een plek te kunnen geven.
Laat Summer of Soul zoveel mogelijk gezien worden, zodat voor altijd wordt onthouden wat er die dagen in Harlem gebeurde.
Alhoewel ik ergens wel begrijp dat Summer of Soul ondergesneeuwd raakte door Woodstock, vind ik het onbegrijpelijk dat de filmblikken zo lang op de planken bleven liggen. Questloves documentaire is ook een historisch belangrijke document, waarin een zwaar onderdrukte groep de kans kreeg om zich te laten horen. Geen hippies – al zullen die ongetwijfeld tussen het publiek hebben gezeten – maar donkere mensen die al hun helden waren verloren.
Het is dan ook typisch dat iedere geïnterviewde die de beelden ziet roept “zie je wel! Ik ben niet gek! Het is allemaal echt gebeurd!” Dat klinkt als de opmerking van de gek die nooit gek is geweest, maar lang bang was om gek te zijn. Het is ook bizar. Deze Summer of Soul vond eenmaal plaats, de beste bands traden op, iedereen ervoer het als een belangrijk moment in de geschiedenis van zwart-Amerika, en toch heeft helemaal niemand het erover.
Nog idioter is dat Woodstock daarna nog jaarlijks door is blijven gaan, met als dieptepunt de rellen die uitbraken tijdens het concert van Limp Bizkit. De Summer of Soul lijkt dood te zijn gezwegen. Alsof van hogerhand werd geweigerd dit festival erkenning te geven en de herinneringen eraan langzaam moesten worden uitgewist. Amerika wilde waarschijnlijk zijn eigen geschiedenis schrijven. Godzijdank zijn de beelden bewaard gebleven. Laat Summer of Soul zoveel mogelijk gezien worden, zodat voor altijd wordt onthouden wat er die dagen in Harlem gebeurde.
Regie: Questlove