De Deventer Moordzaak ligt al twintig jaar achter ons, de zaak heeft diepe sporen achtergelaten. Het liet de verwoestende kracht van media zien en hoe die media bespeeld kon worden. Destijds was ik met heel andere dingen bezig, dankzij de podcast De Deventer Mediazaak werd ik op de hoogte gebracht van het beruchte dossier. Met klapperende oren hoorde ik hoe een weduwe in haar eigen huis was vermoord en dat in eerste instantie ene Ernest Louwes was opgepakt. Daarna bleken de politie en justitie gruwelblunders te hebben gemaakt. Waarom? Dat is mij nog steeds onduidelijk.

Belangrijker is de conclusie dat er zomaar een onschuldig man achter de tralies zou kunnen zitten. Journalist Bas haan beet er zich in vast en kreeg de rechter tot een nieuw proces. Tevergeefs, Louwes moest terug naar de cel. Toen kwam het moment waarop Maurice de Hond met een priemende vinger de nieuwe verdachte aanwees: Michael de Jong. De opiniepeiler wist het honderd procent zeker, deze man was de dader. Haan wist hem vrij te pleiten, maar werd door de Hond ondergesneeuwd. Uiteindelijk schreef hij het boek De Deventer moordzaak, om een einde te maken aan alle speculaties en complottheorieën. Dat is nu verfilmd als De Veroordeling.

Al vroeg laat regisseur Sander Burger het beeld zien waarmee het publiek de moordzaak associeert. Ernest (Mark Kraan) zit voor de rechter en verwacht vrijspraak. Helaas oordeelt de rechter nog steeds schuldig. Hoofdschuddend roept Ernest dat dit een vergissing is en verzet zich hevig tegen het arrest. Vanaf de publieke tribune kijkt Michael (Yorick van Wageningen) zwijgend toe. Bas (Fedja van Huêt) ziet het dramatische schouwspel met lede ogen vanaf de zijkant aan.

Op de redactie wordt Bas gemaand om zich op andere onderwerpen te concentreren. Maar dan komt de Hond dus met zijn nieuwe verdachte. Hij houdt het bewijs bij op zijn website, zodat iedereen kan lezen over de Jongs onfrisse verleden. Fraude, schulden, bezoekjes aan de psychiater… Haan komt erachter dat het bewijs slechts roddel en achterklap is. Dat houdt de Hond niet tegen om volhardend zijn standpunt te verkondigen in talkshows.

Ik merk dat De Veroordeling veel bij mij losmaakt.

De Veroordeling had zich gemakkelijk in het heden kunnen afspelen. Desinformatie wordt zo voor waar aangenomen en iedereen die handig is met sociale media kan zich voordoen als een valse profeet. Het gaat over sensatiezucht, scoren, dikke koppen. Iets wat overigens niet nodig zou zijn als er geen vraag naar was.

Ik merk dat De Veroordeling veel bij mij losmaakt. Dit is een ontzettend goed gemaakte psychologische thriller. De acteurs leveren stuk voor stuk topprestaties, Burger laat zien hoe het publiek zich door de Hond laat ophitsen. Het is beschamend, zoals heel Nederland elk woord van de Hond slikte en gulzig vroeg om meer.

Precies dat maakt nog de meeste indruk. Ja, het was de Hond die halsstarrig de Jong als dader bleef aanwijzen. Maar het waren de burgers die de beschuldiging graag overnamen. Er zelfs op handelde. Zoveel boze mensen die bereid zijn om voor eigen rechter te spelen. Terwijl het bewijs flinterdun is. Hoe langer ik daarover nadenk, hoe enger ik het vind.

Regie: Sander Burger. Met: Fedja van Huêt en Yorick van Wageningen