Ik weet niet zo goed wat ik moet denken van JCVD, een ironisch bedoelde actiefilm met “Muscles from Brussels” Jean-Claude van Damme, waarin hij zichzelf speelt als verlopen actiester. Hij draaft op in bedenkelijke B-films om geld te verdienen en probeert er nog het beste van te maken. Zie het begin, waarin hij aan een regisseur duidelijk maakt dat de gevraagde actiehandelingen echt niet in een take uitgevoerd kunnen worden. Op die momenten, waarbij van Damme zijn opgeblazen ego in de handen van regisseur Mabrouk El Mechri legt, is JCVD nog best geestig.

Het laat zien dat er een scherp contrast is tussen van Dammes über-macho personages, en wie hij is in het echte leven. Hij heeft blijkbaar een klein hartje smacht hij naar liefde en erkenning. In een monoloog waarin hij zich tot de kijker richt, biecht hij op hoe fout hij is geweest. Het is misschien voor het eerst in zijn carrière dat van Damme zich zo kwetsbaar opstelt. Emoties in plaats van uitdrukkelijk spierballenvertoon. Met tranen en al.

Waar ik mijn vraagtekens bij plaats, is het overvalplot dat El Mechri in JVCD heeft geschreven. Van Damme raakt bij de overval betrokken als gijzelaar en wordt vervolgens ingezet als pion. Terwijl de politie haastig onderhandelt en overlegt, groeit gestaag het aantal demonstranten om van Damme te bevrijden. Zelfs zijn ouders worden erbij geroepen om op hun zoon in te praten. En dat terwijl hij er dus helemaal niets mee te maken heeft.

Natuurlijk vormt die overval een hele vette knipoog naar de carrière van van Damme, waarin hij overwegend voor held heeft gespeeld. Maar de beginscène vormt ook al zo’n knipoog. Is dat niet voldoende? En als later in de rechtszaal pijnlijk duidelijk wordt gemaakt hoe de Vlaamse spierbundel zijn oeuvre tegenwoordig vult, is dat ook al best satirisch. Waarom moet er dan nog een hele subplot worden ingezet om het punt duidelijk te maken? Om JVCD een typische actiegevoel ah la van Damme te geven? Kan. Want ja, wat is een film met van Damme zonder lekker vet aangezet actiespektakel?

JCVD is geen slechte film, ik vind hem ook niet goed.

Misschien is dat mijn probleem met dat plot. Het voelt serieus. Dramatisch. Er ontbreekt dat ietwat cartooneske, over de top gevoel. Dit past vooral bij een grimmige thriller, waarbij niet zelfs het leven van een kind niet zeker is. Het geeft JCVD een onnodig zware lading, hoort niet bij een film dat op zwartkomische wijze commentaar wil leveren op zijn hoofdpersonage.

JCVD is geen slechte film, ik vind hem ook niet echt goed. Het bevindt zich wat mij betreft in een ongemakkelijke spagaat. Enerzijds probeert de film slim te zijn, anderzijds maakt het gebruik van een verhaal dat voorbij de ironie gaat. van Damme heeft daar zelf zichtbaar helemaal geen problemen mee en zet zichzelf hoe dan ook voor lul.

Ik vraag mij achteraf af of het script evengoed gewerkt hebben zonder de onder slimmigheidjes? Dus dat het een actiedrama zou zijn zonder dat van Damme zichzelf speelde? Hoe langer ik over die invalshoek nadenk, hoe beter ik de film zou vinden. Of het wordt alsnog niets. Ik blijf erover in dubio.

Regie: Mabrouck El Machri. Met: Jean-Claude van Damme en Francois Damiens