Ergens in het begin van De Oost is een scène waarin een groep jonge soldaten door het zonnige Indonesische landschap loopt. Ze praten over hoeren, seks, het laatste biertje voor vertrek. Johan de Vries (Martijn Lakemeier) hoort de verhalen glimlachend aan. Als je niet beter wist zou dit gewoon gaan over een tripje naar het buitenland. Maar dit is niet zomaar een tripje. Het zijn de jaren van na de Tweede Wereldoorlog en Indonesië moet bevrijd worden uit de klauwen van het communisme. De soldaten wisselen stoere mannenverhalen uit, het geweld kan overal vandaankomen, onverwacht toeslaan.

Johan is dan ook op zijn hoede. Alleen, hoe kan je jezelf beschermen tegen een vijand die zich verstopt in de bossige omgeving? Elke dag dat er niets gebeurt kroppen de spanningen zich op, zonder dat ze echt tot ontlading komen. Het is mogelijk om stoom af te blazen met hoeren in bedompte, diep weggestopte sekshokken. Of om flink wat glazen drank achterover te tikken in de kroeg. De echte spanning, die voor de verborgen vijand, blijft sluimeren.

Deze rusteloze verveling komt terug in Johan, die meer en meer naar actie snakt. Wat doet hij hier als hij nauwelijks nodig is? Als de onzichtbare vijand enkele van zijn soldatenbroeders doodt vindt een ommekeer plaats. De wraak sijpelt bij hem naar binnen. Regisseur Jim Taihuttu laat die emoties even bij hem sudderen. Het moet nog even koken. En dan, met de komst van kapitein Raymond Westerling (Marwan Kenzari), zal Johan in een morele tweestrijd worden gedwongen.

Raymond ziet wel iets in de jonge soldaat en neemt hem onder zijn vleugels. Johan weet dan nog niet dat Raymond zo zijn eigen visie op de oorlog heeft. Bij hem is er geen sprake van diplomatiek gelul of bureaucratisch geneuzel. Met hetzelfde gemak waarmee hij zijn eten naar binnen werkt schiet hij iemand door zijn kop. Wanneer Raymond de soldaten meeneemt voor een reeks zuiveringsoperaties, realiseert Johan dat hij getuige is van koelbloedige executies. Per dorp noemt Raymond de namen van mogelijke terroristen op, om ze vervolgens ter plekke dood te schieten.

Dit kan wel eens een klassieker worden in het Nederlandse filmaanbod.

De Oost begint als voortkabbelend oorlogsavontuur, waarbij de jonge soldaten vol beloftes de onbekende jungle van Indonesië in worden gestuurd. Met Raymond ontstaat er een schaduw die de film opslokt. Zijn aanwezigheid verandert De Oost in een koortsdroom, een nachtmerrie waar Johan in dreigt te verdwalen. Niet alleen de oorlog, ook zijn persoonlijke situatie duwt hem naar het randje van een zenuwinzinking. Hij verwachtte meer dan alleen wat ronddwalen, willekeurig dorpelingen uitmoorden is het andere uiterste.

De cast levert topwerk. Lakemeier is briljant als de met zichzelf worstelende Johan, Kenzari speelt met Raymond een van de beste rollen uit zijn carrière. Als de twee tegenover elkaar staan wordt het spanningsniveau flink opgekrikt. Is Johan in staat om zomaar de trekker over te halen? Zal hij zich kunnen bewijzen tegenover Raymond? Gaat hij doordraaien?

Taihuttu laat met deze film hoe het Nederlandse leger zich uitleefde in Indonesië. Nietsontziend brengt hij de gruwelijkheden in beeld. De Oost doet op zijn beste momenten denken aan Platoon. Een keer zelfs aan Apocalypse Now. Dit kan wel eens een klassieker worden in het Nederlandse filmaanbod.

Regie: Jim Taihuttu. Met: Martijn Lakemeier en Marwan Kenzari