Na het loodzware maar relatief laagdrempelige Requiem for a Dream, gooide regisseur Darren Aronosfky het roer radicaal om. Voor The Fountain schreef hij een origineel script, met de gedachte een sciencefictionfilm te maken die Grootse Thema’s moest aanboren. Drie verhalen die zich elk in een andere tijdsperiode afspelen, lopen naast en door elkaar. In het heden is wetenschapper Tommy (Hugh Jackman) koortsachtig op zoek naar het medicijn om zijn doodzieke vrouw Izzy (Rachel Weisz) te redden van de naderende dood. Terwijl zij haar resterende tijd invulling wil geven, werkt hij dag en nacht door.

In het verleden moet de Spaanse kapitein Tomas (ook Jackman) op zoek naar de boom des levens, om zo het Spaanse rijk en zijn koningin Isabel (wederom Weisz) te redden. In de toekomst zweeft Tom (je raadt het al) door het universum met de boom des levens, vastbesloten om haar te redden. Aronosfky springt associatief van plotlijn naar plotlijn en maakt pas later de koppelingen duidelijk. Het is dus goed opletten bij deze duizelingwekkende caleidoscoop.

Het heden vormt de rode draad door de film en is als enige geworteld in de realiteit. Het verleden en toekomst dompelen zich onder in magisch-realisme en psychedelische verkenningen van het universum. Aronosfky maakt het niet makkelijker door op het einde de lijnen met elkaar samen te smelten. Is hier nu sprake van verlossing? Of toch van een zeer tragische ontknoping? Hebben alledrie de mannen zich verslikt in hun doel om hun geliefden te redden? Ik zou graag willen raden, elke vorm van houvast om een antwoord te geven ontbreekt.

Het valt te prijzen dat Aronosfky niet zomaar een film wilde maken, hij vergat alleen de kijker mee te nemen.

Ik heb niets tegen films die Grote Vragen willen stellen. Maar tegen het einde begrijp ik nauwelijks wat ik gezien heb. Dat kan natuurlijk de bedoeling wezen. Ik heb alleen het sterke gevoel dat Aronosfky de weg in zijn ideeën is kwijtgeraakt. Is dat einde nou het schaamteloze duveltje uit het doosje, de zogenaamde deus ex machina? Zo ja, dan had Aronosfky het script nog even moeten bijschaven. En anders is het mij niet gelukt om op dezelfde golflengte te komen.

Toch ben ik niet zo zuur over The Fountain als de meeste critici toen deze film uitkwam. Jackman geeft als verbeten wetenschapper de film een personage waarmee de kijker kan meeleven. Visueel is The Fountain bovendien echt een traktatie voor de ogen. Hoe de toekomstlijn zich verhoudt tot de rest van de film is mij nog steeds een raadsel, het ziet er verbluffend mooi uit. Desondanks is The Fountain te onevenwichtig en – naar mijn gevoel – ondoordacht om op een voldoende uit te komen. Het valt te prijzen dat Aronosfky niet zomaar een film wilde maken, hij vergat alleen de kijker mee te nemen.

Regie: Darren Aronosfky. Met: Hugh Jackman en Rachel Weisz