Zet twaalf geagiteerde mannen in een kamer en laat het flink knetteren. Het is een simpele samenvatting van 12 Angry Men. Toch kom het, in zekere zin, daarop neer. De twaalf mannen zijn juryleden bij een rechtszaak. Een jongen van achttien zou zijn vader bij een hoogopgelopen ruzie hebben vermoord. De verdediging en aanklager zijn aan het woord geweest, de bewijzen gepresenteerd. Nu moet de twaalfkoppige jury nog unaniem besluiten over het lot van de jongen. Bijna ieder lid van de jury weet zeker: de jongen is schuldig. Jurylid nummer acht (Henry Fonda) twijfelt nog.
Hij vindt de bewijslast niet waterdicht. Zou die jongen nou echt zijn vader hebben neergestoken? De twijfels vallen niet bij iedereen in goede aarde. Eén jurylid heeft een kaartje voor een sportwedstrijd en wil zo vlug mogelijk de benauwde vergaderkamer uit. Een andere is sterk bevooroordeeld als het op kleur aankomt. Nog een andere projecteert privéproblemen op de rechtszaak en ontsteekt in woede als jurylid nummer acht zijn twijfels kenbaar maakt. Toch gaat gaandeweg ook de rest twijfelen. Want inderdaad: hoe sterk is de zaak nou écht?
Wat volgt is het klassieke geval van de eenling die de groep moet overtuigen een andere richting te kiezen. Dat gaat niet zo makkelijk. Niet elk jurylid zet zomaar zijn principes en wereldbeeld opzij om zo tegemoet te komen aan de twijfels. Eén van de juryleden vindt dat nummer acht onnodig stookt en wil de jongen gewoon zien branden op de stoel. Ook als de kamer zich vult met sympathisanten voor nummer acht, blijft hij tot op het eind koppig volharden in zijn eigen overtuigingen.
Door de personages subtiel tegen elkaar uit te spelen, wordt 12 Angry Men in stapjes steeds claustrofobischer.
12 Angry Men méér dan een rechtsbankdrama. Het is een studie naar de weerbarstige andersdenker die door de groep met de nek wordt aangekeken. Maar als hij doorzet weet hij alsnog tot iedereen door te dringen. Is dat zinnig? Want stel dat de jongen wel schuldig is? Nummer acht geeft toe dat hij dat ook niet weet. Maar omdat de inzet hoog is verdient de jongen op zijn minst een weloverwogen besluit. Dat is meer dan slechts “guilty” of “not guilty” op een papiertje krabbelen. Dat is goed onderbouwen waarom je die keuze maakt.
Ondanks de hoeveelheid aan dialogen en het gebrek aan actiéscènes, weet regisseur Sydney Lumet van zijn dramadebuut een verrassend spannende film te maken. Door de personages subtiel tegen elkaar uit te spelen, wordt 12 Angry Men in stapjes steeds claustrofobischer. Of die jongen het nou gedaan heeft of niet blijft in het midden. Belangrijker is hoe de mannen geconfronteerd worden met de eventuele gevolgen van hun stem.
Regie: Sydney Lumet. Met: Henry Fonda en Lee J. Cobb