Het is 1999 als twee scholieren, Eric en Dylan, op hun middelbare school een bloedbad aanrichten. Met automatische geweren en explosieven vermoorden zij zo veel mogelijk medescholieren en docenten, om uiteindelijk de geweren op elkaar te richten. Deze moordaanslag op Columbine zou de geschiedenis ingaan als één van de beruchtste schietpartijen op een middelbare school. Wat bezielde die twee? De antwoorden zullen wij, hoogstwaarschijnlijk, nooit krijgen. Niet echt. Er kan wel over gespeculeerd worden. De moordpartij kan ook worden gebruikt om te laten zien hoe bruut geweld het alledaagse leven kan binnendringen.
Dat is exact wat Gus van Sant doet met Elephant. Met steadicamshots glijdt hij door de gangen van de middelbare school en volgt een handvol gewone leerlingen. Elk personage wordt gespeeld door een niet-professionele acteur, om zo het naturalisme van de film te benadrukken. Een jongen maakt foto’s, een andere maakt zich zorgen om zijn alcoholistische vader, een groep meisjes verlekkert zich aan de hunk, een ander meisje wordt gepest.
Tussen deze hele gewone jongeren lopen twee tikkende tijdbommen rond. Zij bestellen wapens via het internet en plannen een heel schema uit om hun schietpartij tot in detail voor te bereiden. Ook speelt één van hen piano, zitten zij samen aan het ontbijt en geven zij elkaar een zoen, omdat zij die ervaring anders nooit zullen meekrijgen. Alsof van Sant wil zeggendat deze jongens op het eind van de dag ook gewoon mensen zijn.
Door de consequent minimalistisch doorgevoerde stijl, is het geweld als luid en scherp onweer op klaarlichte dag.
Alhoewel vroeg wordt gehint naar de te verwachten gruwelen (na twintig minuten komen de twee schutters opdraven in militaire uniformen), weet van Sant de spanning hoog te houden. Hoe afschuwelijk is het dat de normale jongeren, op deze aanvankelijk gewone dag, hun eind gaan vinden. Wie zal het overleven? Wie krijgt deze dag de kogel? Niemand wordt voldoende uitgediept om er echt een band mee te kunnen krijgen, dat is ook niet de bedoeling. Het doel van Elephant is om te laten zien hoe fragiel het leven eigenlijk is. Hoe dicht leven en dood bij elkaar liggen. En dat mensen soms nauwelijks een motief nodig hebben om een bloedbad te veroorzaken.
Door de consequent minimalistisch doorgevoerde stijl, is het geweld als luid en scherp onweer op klaarlichte dag. Het is niet het ironische of cartooneske van Quentin Tarantino, noch het bombastische of bevredigende van Michael Bay. Wat van Sant doet in Elephant is echt. Droog. Keihard. Elephant is daarom de engste, meest indringende schietfilm die je je kan indenken.