Ik weet nog hoe De helaasheid der dingen, gebaseerd op de succesvolle autobiografische roman van Dimitri Verhulst, de aandacht opeistte in de media. (Ik negeer trouwens even dat dit alweer elf jaar geleden is). Het gaat over de jonge Gunther Strobbe (Kenneth Vanbaeden), die samen met zijn vader en “nonkels” bij zijn oma (Gilda De Bal) in het Vlaamse Reetveerdegem woont. Gunthers vader Marcelle (Koen De Graeve) is postbode en zwaar aan de drank. Hij wil heus wel een goede vader zijn, de alcohol zit behoorlijk in de weg. Petrol (Wouter Hendrikx), acht jaar ouder dan Gunther, werpt zich op als oudere broer en neemt Gunther liefdevol onder zijn vleugels. 

De helaasheid der dingen wordt puur voortgestuwd door de handelingen van de egogedreven nonkels. Ze storten zich op drankwedstrijden, vrouwen, gaan gek op Roy Orbison, gokken en leven onder het motto “God schiep de dag en wij slepen ons erdoorheen”.

Gunther kijkt huizenhoog op tegen zijn nonkels. Toch, als hij leeftijdsgenoot Franky (Wout Kelchtermans) ontmoet, wiens ouders vermogend zijn, ontstaat wel het besef dat zijn familie niet zo heel conventioneel is. Het zet hem aan het denken. Moet hij wel bij dit huishouden blijven, of alsnog kiezen voor andere opties? Als Gunther jaren later erkenning zoekt als schrijver, geeft hij met lijzige stem commentaar op de ontwikkelingen in zijn jeugd. Daarnaast maakt hij zelf ongewild zijn vriendin zwanger, terwijl hij eigenlijk geen kinderen wil hebben.

De vier nonkels zijn de onbetwiste kampioenen in het veroorzaken van problemen, tegelijkertijd geven deze mannen de scènes komische ondertonen.

De vier nonkels zijn de onbetwiste kampioenen in het veroorzaken van problemen, tegelijkertijd geven deze mannen de scènes komische ondertonen. Het heeft wel iets weg van Flodder met diepgang, omdat de familie van Gunther meer is dan een troep asociale clowns. Onder hun ploertige gedrag schuilt het verlangen naar erkenning en liefde. Als Gunther aan zijn vader vraagt of hij naar het internaat mag, flipt die de pan uit. Zijn vrouw heeft hem al verlaten en nu keert zijn bloedeigen zoon zich ook tegen hem? Ook bij hem dringt, gelukkig, het besef door dat er dingen moeten veranderen. De vraag is of hij die veranderingen kan volhouden.

van Groeningen laat De helaasheid der dingen laveren tussen komedie en drama, zonder dat één van de twee genres domineert. Het is nooit zo heftig dat het onbehapbaar wordt, het blijft ook weg van te veel botte humor. Met The Broken Circle Breakdown zou de regisseur zijn voorlopige meesterwerk afleveren, De helaasheid der dingen doet er zeker niet voor onder.

Felix van Groeningen/Kenneth Vanbaeden en Valentijn Dhaenens