Er zijn films die op het grote scherm gezien moeten worden. Dus toen Apocalypse Now (Final Cut), gebaseerd op Heart of Darkness van Joseph Conrad, in Pathé Tuschinski vertoond zou worden, wist ik dat ik daar naartoe wilde. Ik heb dit theatrale meesterwerk van Francis Ford Coppola twee keer op het kleine scherm gezien. Beide keren was ik overweldigd door de broeierige, bij vlagen surrealistische en zelfs psychedelische beelden. Hoe zou ik het in de bioscoop ervaren? Voor ik de conclusie weggeef, waar gaat deze oorlogsfilm over? De getraumatiseerde kapitein Benjamin Willard (Martin Sheen) wordt opgedragen om kolonel Kurtz (Marlon Brando) te doden.

Kurtz heeft zich diep in de jungle verstopt, ervan overtuigd dat de oorlog zinloos is. Net als alles, eigenlijk. Hij beschouwt zichzelf als God en zo zien de inboorlingen hem ook. Elke dag zijn er wel executies die uit zijn naam worden uitgevoerd. Kortom, de man is gevaarlijk. Met een bootje en minimale bemanning vaart Willard naar het hart van de duisternis.

Coppola gebruikt de bootvaart om ons langs opmerkelijke, ja zeg maar gerust exorbitante personages te leiden. Luitenant kolonel Bill Killgore (Robert Duvall) is voor de duivel niet bang en ook nog eens surffanaat. Het kan hem weinig schelen dat het strand onophoudelijk wordt beschoten, hij moet en zal op zijn surfplank de golven trotseren. Of wat te denken van de Franse kolonisten, die weigeren hun post te verlaten. Dat er een felle oorlog woedt maakt niet uit. Dit is hun thuis. Wat er ook gaat gebeuren, zij blijven hier.Hoe dieper hij in de jungle dringt, hoe donkerder het beeld wordt, hoe meer de gekte van Vietnam verglijdt in een delirium.

In de boot blijft Willard snuffelen in de papieren van Kurtz en concludeert dat de man echt gek is geworden. Toch worstelt hij met de missie. Hij moet een Amerikaan doden. Iemand van zijn kant, zogezegd. Hoe dieper hij in de jungle dringt, hoe donkerder het beeld wordt, hoe meer de gekte van Vietnam verglijdt in een delirium. Het is een koortsdroom die iedereen, behalve Willard, het leven kost.

Visueel pakt Coppola groots uit en laat ons met veel mist, schaduwen, explosies, vuur en georganiseerde chaos voelen hoe krankzinnigheid deze oorlog was. En ja, in de bioscoop komt dat pas echt goed tot zijn recht. Meer dan een film met strak narratief is dit ervaringscinema, met beelden die onuitwisbare nachtmerries oproepen. Goed dat ik Apocalypse Now (Final Cut) nog kon meepikken in Tuschinski. Ik vond hem al meesterlijk, nu heb ik het monster echt gevoeld.

Francis Ford Coppola/Martin Sheen en Marlon Brando